Мақалада революцияға дейінгі жазылған еңбектердегі қазақтың дәстүрлі құқығы мәселелері қарастырылған. XIX ғасырдың екінші жартысындағы орыс зерттеушілерінің жазып қалдырған еңбектері дәстүрлі қазақ құқығының негізгі дереккөздерінің бірі болып табылады. Осы зерттеулердегі дәстүрлі құқықтың қоғамдық-әлеуметтік орны қазақ елінің дәстүрлі мәдениетімен біте қайнасып жатты. Ол тек жекелеген мәселелерді ғана емес тұтастай қазақтың этномәдениетін және рухани келбетін сипаттап келді. Революцияға дейінгі қазақтың дәстүрлі құқығына қатысты зерттеулер мен деректерді этнографиялық тұрғыда салыстырып қарау қазақ этнографиясының аннотацияланған библиографиялық көрсеткішін құрастырудың бір бөлігі ретінде қарастырса болады.
Кілт сөздер: дәстүрлі құқық, би, сот, әдет-ғұрып, мұра, ру, қазақ, заң, зерттеу.
Назардағы ғылыми еңбекте, ерте темір дәуірі скиф-сақ тайпаларының этномәдениетінің көріністерін сараптау арқылы Еуразияның көне түркі өркениетінің бастаулары қарастырылады, сонымен қатар қазіргі заманғы түркі халықтарының рухани және заттай құндылықтарының ортақ белгілерін айқындау арқылы көне түркілердің мәдени мұрасына баға берілуде.
Мақалада Еуразия даласында VI-X ғасырлар арасында Батыс Түрік қағанаты, Түргеш қағанаты, Қарлұқ қағанаты т.б мемлекеттер өмір сүрген кеңістікте қалыптасқан табиғи ландшафт ерекшеліктеріне талдау жасалынған. Сонымен қатар қарастырып отырған территорияның табиғат жағдайының адам өміріне қолайлылық дәрежесі сипатталған.
Түркі жазба ескерткештерінде және қытай жазба деректерінде түркі тайпалары мен олар мекен еткен аймақ пен климат өзгешелі туралы көптеп мәлімет кездеседі. Бұнда кездесетін ақпарат мақалада жан-жақты талданып, қазіргі кездегі географиялық объктілермен сәйкестендіріліп қарастырылған.
Oguzes play a significant role not only in the history of Kazakh, but in the history of many nations. Their relationship intersects not only in terms of ethnic, as well as in terms of territorial conflicts. In this regard, this article will discuss the territorial location of Oguzes, its territory, as well as cities of the state of Oguz, including Zhanakent, which is the capital, Zhent, and many cities of great importance located along the river Syr. In addition to this, many viewpoints that the city Kumiyan is related to Oguzes will be discussed. The author concludes that the above mentioned cities can be an evidence of the fact that Oguzes while living in the territory of Kazakhstan, had a distinctive impact on the formation of Kazakh nation and Kazakh Khanate.
The article discusses the contribution of academician M.K. Kozybayev in the development of national historical science, in particular - historical figures studies (making political portraits of the leaders of the Soviet era and the evaluation of their work results). The article highlights the academician’s enormous contribution to the development of historical science and the formation of historical consciousness, the revival and development of spirituality, strengthening of inter-ethnic harmony and unity of the peoples of the sovereign Kazakhstan.
