Аңдатпа. Мақала Қазақстанда құрылған ұлттық атты әскер дивизиялары мен атқыштар бригадаларының тарихына арналды. 1941 ж. күзінде құрылған 106, 105, және 96 атты әскер дивизиялары даңқты жолдан өтті. Олардың тағдыры әртүрлі болды. 106 ад 1942 ж. маусымда Харьковтың түбінде қоршауға түсіп, қаза болды, тұтқынға түсті. 96 ад таратылып, құрамы басқа бөлімдерге берілді. Ал 105 ад, 100 және 101 бригадалар соғыстың соңына дейін даңқты жолдан өтті.
Мақалада ұлттық құрамалардың Мемлекеттік қорғаныс комитетінің 1941 ж. 13 қарашадағы республикаларда ұлттық атты әскер дивизиялары мен жеке атқыштар бригадаларын құру туралы қаулысына сәйкес жасақталғаны айтылады. Мұнда ол ұлттық әскери құрамалардың Қазақстанның жергілікті бюджеті мен халықтың көмегі есебінен жасақталғаны назарға алынған.
Құрылып болған соң, 105 атты әскер дивизиясы Калинин майданына жіберілген. Шамалы уакыттан кейін ол 6 гвардиялық әуе десанты дивизиясы болып қайта құрылады. Курск шайқасы, Украинаны, Венгрияны азат ету ұрыстарына қатысып, соғысты 1945 ж. аяқтады.
96 атты әскер дивизиясы Өскеменде құрылып біткен соң 2 атты әскер корпусын толықтыруға берілген. Ол 1942 ж. мамыр-маусымда Харьковтың солтүстік жағындағы ұрыстарға қатысты.
100 және 101 атқыштар бригадалары Калинин, І Прибалтика майдандарында шайқасты. Майдан жағдайында олардың құрамын қазақ жауынгерлерімен толықтыру мүмкін болмады. Сондықтан 1943 ж. соңына қарай олардың алғашқы ұлттық құрамынан 20% қана қалды. 1943 ж. 100 бригада 1 атқыштар бригадасы болып қайта құрылды. Ал ұлттық бригадалар ішінде бәрінен көп уақыт өзінің алғашқы мәртебесін сақтаған 101 бригада болды. Ол 1944 ж. шілде айына дейін ұрыста болды, кейін атқыштар дивизиясына берілді. 100 және 100 жауынгерлері соғыстың соңына дейін майданда болды.
Аннотация. Казахи Узбекистана как диаспора и ирредента сформировались в результате нескольких исторических периодов, отличных друг от друга по природе геополитических, политических и этнодемографических процессов. В статье рассматриваются некоторые вопросы, связанные с формированием исторического сознания населения Узбекистана через призму материала школьных учебников. Особое внимание будет уделено тому, какую роль в формировании этнической идентичности и исторического сознания казахов Узбекистана играет интерпретация событий, связанных с их проживанием на территории современного Узбекистана, и прежде всего, как рассматривается проблема национально-территориального размежевания 1924-1925 гг. Поскольку после обретения независимости режимы Центральной Азии стали использовать ревизию истории в качестве одного из основных инструментов государственного строительства, исследователи задаются вопросом, как показаны проблемы разделения казахов при советской власти и как это преподается в школьных учебниках. В статье анализируются учебники истории для средних школ Узбекистана, и особое внимание уделяется как изучается национально-территориальное размежевание середины 1920х гг. В учебниках как институционализированных текстах закладываются основы понимания того, что есть гражданская или этническая идентичность, отвечающая интересам государства.
Abstract. Nowadays the humanity faces one of the main challenges of forming tolerant relations between the representatives of numerous religions. Its solution presupposes an objective research of the history and identity of each of the confessions. The article identifies the features of the formation and development of the Methodist Church in the city of Pavlodar as an ethnic and ethno-religious community. The activities of the Methodist church in Pavlodar are uncovered, the processes of influence and effect of the Protestant denomination on the population of Pavlodar are revealed, the role of the growing interest in the Methodist church is determined. The necessity of scientific research of the problem of interdenominational relations is determined by modern processes of globalization and at the same time by the intention of ethnic groups to preserve their historical, cultural and religious identity. So, with the formation of the national Korean cultural center and methodical church, residents of Pavlodar and the region got the opportunity to get acquainted with the original history and culture of Koreans.
Abstract. The development of virgin land is not only a question of technical capabilities, methods of agricultural technology, environmental and economic feasibility and rationality. This is also a question of the social, including demographic and ethnic, consequences of the transformation of the natural environment. The uplift of virgin and fallow lands caused huge waves of migration to the development areas. At the same time, when moving to new territories, the settlers had little idea of the features of the natural environment, the conditions of life support, life and economic activity, and the possibility of their own biosocial adaptation in a new environmental environment. Citizens of the European part of the USSR, who came to new regions to conquer virgin land, later found that they were not psychologically adapted to everyday life in other natural conditions. For the settlers, the surrounding landscape of virgin land – boundless distance, monotonous terrain, treeless territories, lack of surface water sources-was unusual and did not correspond to their way of life. The involvement of the indigenous population in the process of developing virgin land led to a change in their occupation, cultural and economic skills, and artificial regulation of needs, which to a certain extent led to a change in customs. They were not prepared for a sharp change in the profile of agriculture and the perception of unusual forms of agricultural development of the territory.
Аннотация. В статье описываются особенности освящения исторического значения Второй мировой войны и Великой Отечественной войны в учебной литературе по предметам «История Казахстана» и «Всемирная история» общеобразовательных школ Республики Казахстан. Для этой цели были проанализированы программно-методические комплексы, учебная и дополнительная литература, которая прямо или косвенно связана с обучением военной тематики в школах.
В результате проведен контент-анализ учебной литературы для 8 и 9 классов средних школ, выявлены существующие преимущества и недостатки; кроме того авторами представлены рекомендации по внесению корректив с целью улучшения качества рассмотрения военной истории в школах Казахстана.
В результате анализа используемого комплекса учебной литературы было определено, что в утвержденных темах по освящению страниц Второй Мировой войны и Великой Отечественной войны народов СССР крайне слабо отражается повседневная жизнь как воинов, так и гражданского населения. Во многих учебниках основной упор делается на общее повествование героизма солдат и статистических показателей трудовых подвигов тыловиков в годы войны и на общественно-политическое, социально-экономическое, культурное развитие страны. Кроме того, в учебной литературе все еще не освящаются многие противоречивые события годов войны, некоторые авторы предпочитают обходить их стороной. Например, слабо отражены или вовсе не показываются судьбы военнопленных, депортации народов, повсеместное использование труда несовершеннолетних и женщин на тяжелых производствах. Однако нельзя не отметить положительные тенденции в разработки новых учебных пособий по истории Великой Отечественной войны, а также новых научных подходов в рассмотрении военной тематики в Отечественной историографии, что создает перспективы для обогащения и разностороннего освещения истории войны. Например, авторы стали использовать новые методики при освящении событий войны, улучшилось качество оформления учебных пособий.
