Яндекс.Метрика
Home » Materials

Materials

А.З. ЖУМАНОВА, академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті, PhD, доцент
ӘОЖ 94:81(47+57) ХХ ҒАСЫРДЫҢ БІРІНШІ ЖАРТЫСЫНДАҒЫ КЕҢЕС ҮКІМЕТІНІҢ ТІЛ САЯСАТЫ

Кеңес өкіметінің орнауымен тіл саясатында өзгерістер орын алды. Алғашқы жылдары қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін көтеруге байланысты оң іс-шаралар жүргізілді. Қазақтар шоғырланған аймақтардағы іс-жүргізуді қазақ тілінде орындау талаптары қойылды. Жергіліктендіру мақсатымен мемлекеттік мекемелерге қазақ тілін білетін мамандарды қабылдау айтарлықтай нәтиже бермегенімен, ұлттық қызметкерлерінің санының артуына мүмкіндік берді. Жалпы, 1937 жылға дейін Қазақстандағы тіл саясатында қазақ тілінің мемлекеттік деңгейде дамуына байланысты бірқатар шаралар ұйымдастырылды. Дегенмен, осындай бірқалыпты саясаттың екінші қыры да болды. Әсіресе, жазу жүйесінде арабшадан латыншаға ауысу үрдісі қазақ тілінің дамуына әсер етті. Оған «Алашорда» өкілдері барынша қарсы болып, осы өзгерістің қазақ тіліне теріс ықпал ететіндігін дәлелдеуге тырысты. А. Байтұрсынов латын алфавитіне қарсылық білдіріп, кириллицаға бірден өтуді ұсынды. Оның бұл ұсынысы, А. Байтұрсыновтың болашақта орыс тілінің, жазуының ортақ болатындығын байқағандығынан хабар береді. Кіліт сөздер: тіл саясаты, қазақ зиялылары, араб жазуы, латын графикасы, кириллица, кеңестік лингвистика

Б.К. АЛЬЖАППАРОВА, Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева г. Астана, Республика Казахстан
УДК 94(574).02./08 ИЗ ИСТОРИИ ОТКОЧЕВОК В ЦЕНТРАЛЬНОМ КАЗАХСТАНЕ (КОНЕЦ 1920-Х-НАЧАЛО 1930-х гг..)

В статье рассматривается социально-экономическая ситуация, в которой оказалось казахское кре¬стьянство в результате проведения политики коллективизации в конце 1920-х-начале 1930-х гг. Также в статье приводятся конкретные факты, свидетельствующие о катастрофических последствиях этой политики, выразившиеся, в частности, в откочевках населения. В статье, с привлечением широкого круга источников, в том числе архивных документов, рассматриваются масштабы откочевок. Воссоздаются факторы обнищания казахского крестьянства, процессы переселения населения в города, в районы промышленных строек. Методологической и теоретической основой исследования выступили общенаучные принципы, прежде всего, принцип историзма. Новизна этого исследования заключается в том, что впервые был изучен региональный аспект этой проблематики.

Р.С. МЫРЗАБЕКОВА, Әл-Фараби ат. ҚазҰУ, Дүние жүзі тарихы, тарихнама және деректану кафедрасы, т.ғ.к., доцент.
ӘОЖ 94"04/14" ОРТАҒАСЫРЛЫҚ ЕУРОПА МӘДЕНИЕТІНДЕГІ ҚАЛАНЫҢ ОРНЫ

Феодалдық Еуропаның дамуындағы жаңа саты еуропа қоғамының экономикалық, саяси және мәдени өміріне іргелі түрде ықпал еткен ортағасырлық қалалардың пайда болуымен байланысты. Мақалада ортағасырлық батыс еуропалық қалалардың дамуына қатысты мәселелер көтеріледі. Ортағасырлар кезеңіндегі Батыс еуропалық қалалардың әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуындағы концепциялар анықталады.

B. SMAGULOV, Ch.Ch. Valikhanov Institute of History and Ethnology, Candidate of Historical Sciences, Ass. Professor, Almaty, Kazakhstan.
МРНТИ УДК 314.04:393 С50 THE STUDY OF BURIAL RITUAL OF THE KAZAKHS OF KAZAKHSTAN AND OMSK REGION IN THE XIX – XX CENTURIES

The article is devoted to the study of the burial rite of the Kazakhs of the Omsk region and Kazakhstan in the specified period of time. The article analyzes the works of Russian and Kazakh researchers related to our topic. The features of the study of the burial rite in various regions of Kazakhstan and the south of the Omsk region are considered. The work also shows the role of local historians in the study of individual aspects of the burial complexes of the Kazakhs of the Omsk Region, in particular, cemetery planigraphy, prohibitions related to their stay in the cemetery.

Р.С. МЫРЗАБЕКОВА, Әл-Фараби атынд. ҚазҰУ, Дүние жүзі тарихы, тарихнама және деректану кафедрасы, т.ғ.к., доцент.
ӘОЖ 94(4/9) АЛҒАШҚЫ УНИВЕРСИТЕТТЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ӨЗІНДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Батыс Еуропадағы жоғары білім саясатының қалыптасу және даму үрдістерін, сонымен қатар, Қазақстанның білім беру саясатының ерекшеліктерін қарастыру және қазіргі уақытта Батыс Еуропа мен Қазақстандағы жоғары білім беру саясатының жүзеге асырылуын салыстырмалы түрде зерттеу өзекті мәселе болып табылады. Бұл қатынаста Ұлыбритания, Германия және Франция сияқты батысеуропалық елдердің тәжірибесі ерекше қызық болып табылады және екі себеппен түсіндіріледі. Біріншіден, бұл елдер қазіргі уақытқа дейін қалыптастырылған негізгі жоғары білім беру модельдерін, атап айтқанда, англосаксондық (Ұлыбритания) және континентальді (Германия мен Франция) құрайды. Екіншіден, дәл осы мемлекеттер (Италияның қолдауымен) біртұтас еуропалық білім кеңістігін құруға ниет білдірген. Ең басында экономикалық интеграцияға үміт артқан олар, бастапқы саналы түрде түсіну кезеңінен жоғары білім жүйесінің мақсатты, мазмұнды, ұйымдық әрі әлеуметтік нұсқауларын жаңарту деңгейіне жетіп, аталмыш мемлекеттер жоғары білім саясатын қалыптастыруда бірегей тәжірибе жинақтағаны анық. Сол себепті мақалада осы мемлекеттер салыстыру объектісі ретінде алынып, олардағы толыққанды тарихи және уақыт контекстіндегі өзгерістер мен ерекшеліктері Қазақстанға үлгі ретінде негізге алынады. Осыған орай, жоғары білімді бастапқы пайда болу кезеңінен, яғни университеттің қалыптасуынан қарастыру қажет. Университет таза еуропалық құбылыс, еуропалық өрекениеттің азығы мен жетістігі ретінде жалпы еуропалық мәдениеттің жемісі әрі оның «уақытсыз және транснационалды мәнімен» мәдени символы болып табылады [1].
Previous 1 ... 66 67 68 ... 199 Next