Interdisciplinary studies

В данной статье рассматриваются вопросы социальной активности в казахстанском Прииртышье 80-е годы ХХ века, в частности изучены методы, которые использовали активисты «зеленого движения региона» для достижения своих целей. Телеономия настоящего исследования свидетельствует о том, что вопросы устойчивого развития являются для современности показателем уровня социальной и экологической безопасности, а изучение опыта прошлого позволит успешно решать задачи настоящего и будущего. Авторы на основе анализа источников, материалов архива и периодической печати, выявили и классифицировали методы, тактику экологов региона. В ходе изучения деятельности экологических организаций региона была установлена их зависимость от историко-политических условий. В целом, такие методы, как свидетельствование, гражданское неповиновение, прямые акции, привлечение общественного внимания, использование правовых механизмов в некоторой степени способствовали сохранению и улучшению экологической ситуации Прииртышья. В настоящее время активность региональных, местных экологических движений Казахстана практически отсутствует, но через повышение уровня экологической грамотности населения возможно активизировать гражданское общество регионов.

В современном мире международные организации играют вполне самостоятельную роль и воздействуют не только на государства, но и на современный мировой порядок в целом. Поэтому им принадлежит особая роль в решении общемировых проблем. Можно вполне рассматривать ислам как глобальный политический актор и Организацию Исламского Сотрудничества (ОИС, до 2011-го года Организация Исламская Конференция) как основной механизм современной мировой деятельности исламского мира. ОИС и ЕС активно сотрудничают по разным общим проблемам как: борьба с терроризмом, конфликты на Ближнем Востоке, включая арабо-израильский конфликт и конфликты в Сирии, развитие гуманитарной помощи и межкультурная толерантность. ОИС и ЕС рассматривают эти вопросы на совместно организованных форумах, симпозиумах, на заседаниях в рамках ООН. Ключевые слова: Организация Исламского Сотрудничества, Европейский Союз, сотрудничество.

ХІХ ғ. екінші жартысында оңтүстік, оңтүстік-шығыс Қазақстан өңірлері Түркістан генерал-губернаторлығының Жетісу облысы құрамында болды. Оның Лепсі, Қапал, Жаркент, Верный уездері қазіргі әкімшілік бөлініс бойынша Алматы облысы, ШҚО оңтүстік бөлігі мен Жамбыл облысының шығыс бөлігін қамтыған. Мақалада Археология әуесқойлары Түркістан үйірмесінің белсенді мүшесі, белгілі археолог, этнограф, фольклорист әрі географ Николай Николаевич Пантусовтың Жетісу өнірінде атқарған ізденіс жұмыстарын қарастырылады. Жетісу облысының Лепсі, Жаркент, Қапал, Верный уездерінде үйірме мүшелерінің ішінен тек Н.Н. Пантусов қана 1889-1900 жж. аралығында кең көлемді ізденіс және қазба жұмыстарын жүргізіп, осы уездерде орналасқан ескерткіштердің сипаттамасын, орналасқан жерін және оларға байланысты аңыздарды жинақтап, атқарған жұмысы жайлы үйірме отырыстарында баяндама жасап отырған. Түйін сөздер: үйірме, Түркістан, археология, ескерткіш, Жетісу, оба, петроглиф, Алтын-Емел.

В работе представлены результаты полевых археологических исследований Сортобинского отряда Жанкентской археологической экспедиции на раннесредневековом городище Сортобе 1 в 2019 году. По предварительным результатам городище Сортобе 1 можно квалифицировать как один из огузских городов-крепостей, существовавших в VIII-IX вв. на нижнем течении Сырдарьи. Вместе с тем, результаты археологических исследований последних лет на раннесредневековых памятниках низовьев Сырдарьи, показывают, что эти города основали представители джетыасарской культуры. Аналогии, археологическим материалам и выявленным строительным конструкциям в ходе археологических раскопок на Сортобе 1, мы встречаем на памятниках восточной группы Джетыасарских городищ и в раннесредневековых поселениях хорезмского оазиса. Это дает возможность реконструировать раннесредневековые внутриродовые, общинные отношения племен, населявших низовья Сырдарьи, а также проследить переход родоплеменных усадебных домов в хорошо защищенные крепости-города. Ключевые слова: археология, средневековье, огузы, городище, Низовья Сырдарьи, Приаралье, средневековое жилище

Бұл мақалада қазақ халқында егiншiлiкке, жер өңдеуге байланысты әдет-ғұрыптар мен жора-жосындар, аңыз- әпсаналар қарастырылған. Егіншілікке байланысты наным-сенімдер мен ғұрыптардың тамыры көне дәстүрлерге кететіндігі айтылады. Егіншіліктің желеп-жебеушісі және егіншілердің тұңғыш үйретушісі болып мифтік кейіпкер — қасиетті Диқан бабаға табынғандығы айтылады. Егіншілікке байланысты қырман түп,қырман түнету ат дорба, аққұла, кеусен, Сабантой, арық той, тасаттық сияқты әдет-ғұрыптар мен жора-жосындар жасалады. Мысалы құрғақшылық кезінде жауын шақыру үшін тасаттық жасайтын болған.Онда ауыл адамдар малды сойып қанын арыққа ағызып Алладан егіндеріне жаңбыр жауғызуын сұрайды.

Аңдатпа: Мақалада Шу өңіріндегі ортағасырлық төрткүлдердің стратиграфиясы қарастырылады. Төрткүлдерге жүргізілген шурф (7) және траншея (6) қазба жұмыстары бойынша мәдени қабаттары мен қорғаныс қабырғасының құрылысына талдаулар жасалады. Салыстырмалы түрде Шу өңірінен басқа, Іле мен Талас алқаптары, Сырдария бойы, Алакөл маңы, Бетпақдала, Қаратау баурайы, Тыва жері және Дон өзені аймақтарында кездесетін төрткүл типтес ескерткіштердің стратиграфиясына шолу жасалады. Зерттеу жұмысы көрсетіп отырғандай, төрткүлдердің мәдени қабаты орналасқан жеріне және атқарған қызметіне байланысты біршама ауытқуларға ие болғанымен, жалпы ұқсас болып келеді. Төрткүлдердің басым бөлігі бір құрылыс кезеңінен тұрады. Сирек жағдайда, оның ішінде үлкен қалалардың маңайына топтасқан және керуен жолдарының бойында орналасқан төрткүлдерде екі құрылыс кезеңі кездеседі. Құрылыс материалдарының негізін пақса блоктары және шикі кірпіш құрайды.

Аңдатпа: Мақалада Қазақстан мен Иран қарым-қатынастарының даму үдерісіне баға беріп, қазіргі кезде халықаралық қатынастарда орын алып жатқан оқиғалардың, екіжақты қарым-қатынастарға тигізер әсері туралы баяндалған. Қазақстан мен Иран қарым-қатынастарының тарихи сипатқа ие екендігін айтып, екі ел арасындағы ортақ ұстаным, өзара ортақ мүдденің маңыздылығын ашып көрсетеді. Екі ел қарым-қатынасының даму болашағына баға бере отырып, ең алдымен сыртқы факторлардың әсеріне тоқталған. Атап айтқанда, АҚШ пен Иран арасындағы қақтығыстың Қазақстан мен Иран қарым-қатынасының даму болашағына кері әсерін тигізетіндігін болжайды. Қазіргі кездегі халықаралық қатынастарда орын алған оқиғалардан дерек келтіріп, жаңа жағдайдағы Қазақстан мен Иран қарым-қатынасына талдау жасалған.