«edu.e-history.kz» электрондық журналы № 2(10), 2017

В статье рассматривается этноязыковые процессы в условиях двуязычия в период целины. С начала 50-х годов наблюдалось постепенное восстановление и подъем национальных школ. Этому процессу предшествовали многочисленные групповые и индивидуальные беседы членов бригады ЦК Компартии Казахстана со спецпереселенцами разных национальностей в 1955 году. Их выводы сводились к тому, что создание групп и классов, либо открытие специальных школ, где бы обучение велось на их родном языке, является нецелесообразным и не поддерживается родителями. Развитие каналов массовой коммуникации также открывало новые возможности для распространения казахско-русского двуязычия.

Cтатья посвящена жизни и деятельности политического и общественного деятеля, статистика, комиссара Временного Правительства в Семиречье ‒ Ореста Авенировича Шкапского. Рассматриваются его взгляды на аграрную проблему в России на рубеже XIX-XX вв. и ее влияние на ситуацию в Казахстане, на переселенческую политику правительства в Степи, проводившего изъятие земель у степного населения, и на их права на землю.

Аңдатпа. Бұл мақалада «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының теоретикалық негізі және оның жүзеге асырылуы қарастырылады. Сонымен қатар, ұлттық идея мен 5 институционалды реформалар және 100 нақты қадамдар атты даму жобалардың негізгі тұжырымдамалары талқыланады. Және де «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының алғышарты ретінде Қазақстан ұлтының қалыптасу негізгі кезеңдері қарастылады. Ұлттық идеяны сараптау Геллнердің азаматтық немесе волюнтаристік ұлтшылдық негізінде жасалады және соның арқасында ұлттық идеяны келешекте толыққанды асыру үшін қажет болатын негізгі жағдайлар мен құндылықтар анықталады.

Мақалада Сириядағы қазіргі кездегі азамат соғысы, оның барысы және реттелу жағдайы мен Қазақстаннның осы жағдайға қатысты саясаты және ұстанымы қарастырылады. 2010-2011 жылдары Таяу Шығыс пен Солтүстік Африка елдерін қамтыған «Араб көктемі» оқиғасының Сириядағы қақтығыстың шығуына себеп болғандығы анықталып, Сириядағы соғыстың барысы сипатталып, осы оқиғаға араласып жатқан Түркия, АҚШ, Ресей және Иран мен араб елдерінің саясаты мен ұстанымдары жан-жақты талданып көрсетілген. Қазіргі уақытқа дейін Сириядағы соғыс әрекеттері тоқтамады, мұның өзі аймақққа ғана емес, бүкіл әлемге қауіп төндіретін оқиғаға айналды. Осыған байланысты қақтығыс басталысымен БҰҰ және белді мемлекеттер Сириядағы қақтығысты реттеуге бар дипломатиялық күш жігерін жұмсағанмен де, әлі күнге дейін нақты шешімдер қабылданып, қақтығысты тоқтататындай нәтижелерге қол жеткізілген жоқ. Оған себептің бірі сыртқы күштердің АҚШ және Ресей сияқты белді мемлекеттердің осы мәселеге белсенді араласуы мен соғысушы екі жақтың саясатын қолдауы болып отыр. Сонымен бірге мақалада автор Қазақстанның Сириядағы жағдайға қатысты ұстанымы мен осы қақтығысты реттеуге қосып отырған үлесінің маңызына баға береді.

Мақалада АҚШ сыртқы саясатындағы израильдік лоббидің рөлі мен орны, мақсаттары, міндеттері мен ықпал ету әдістері қарастырылған. Авторлар израильдік лоббизмге қатысты мәселелер кешенін талқылайды: пайда болу себебі, негізгі еврей лоббистік ұйымдардың мақсаттары, қызметінің нәтижелері, т.б. Лоббистік қызметтің, оның ішінде АҚШ-тың израильдік бағытын сынға алушыларымен күрес әдіс-тәсілдері көрсетілген. Израильдік лоббистер қызметінің негізгі бағыттары АҚШ-Израиль одағын сақтау мен Израиль мемлекетіне жан жақты көмек көрсету, Израильге қауіп төндіретін мемлекеттерге қару-жарақтарды сатуға немесе жіберуге жол бермеу, Израильде заманауи жоғары техникалық қаруландыру жүйесін құру мен дамыту, антисемитизм және төзімсіздіктің кез-келген түрлерімен күресу сияқты мәселелерді қамтитындығы атап өтілген. Израиль лоббисінің факторы сараптау-талдау орталықтарының зерттеулеріне де ықпал ететіндігі айқындалды. Түйін сөздер: АҚШ, Израиль лоббисі, Қоғамдық байланыстар жөніндегі американдық-израильдік комитет, еврейлік ұйым басшыларының конференциясы, Ұлттық әрекет комитеті.

Данная статья посвящена истории исламизации могулов. На основе сведений «Тарих-и Рашиди» Мирза Мухаммад Хайдара автор рассматривает процесс принятия ислама могулами в ХIV–ХV вв. Он выделяет в нем два этапа. Первый этап – 754 г. х. /1352–1353 гг. – 764 г. х. / 1362–1363 гг. В эти годы, при первом правителе Могулистана Тоглук-Тимур-хане, ислам начал активно насаждаться среди могульских племен. Второй этап – 791 г. х. /1389 г. – первая четверть XV века. В этот период, при энергичных и сильных могульских ханах (Хизр-Ходже, Мухаммаде), позиции ислама, которые в периоды политической нестабильности несколько ослабели, вновь усилились. В первой половине XV века ислам окончательно утвердился в качестве единственной религии могулов.

Мақалада саналы ғұмырын ХХ ғасырдың отызыншы жылдары елде орын алған саяси ахуалға орай әкесі Шәкәрім Құдайбердіұлының қудалануына байланысты елден сыртта өткізуге мәжбүр болған Зият Шәкәрімұлының ақын, драматург және ұстаз ретінде қалыптасуына ықпал еткен факторлар талданады. Сондай-ақ оның Қытай қазақтары арасында Абай мен Шәкәрімнің, Алаш қайраткерлерінің шығармашылығын насихаттау мен сақтаудағы еңбегі туралы шәкірттерінің естеліктері негізінде сипаттама беріледі.

In the foreign policy of Kazakhstan Asian region occupies an important place, being not only a strategic partner, but also a region which has a centuries-old cultural and historical trade and economic ties with Kazakhstan. Conventionally, there are several key countries and regions with which our republic cooperates: Iran and the Arab countries. The article points out that Iran is one of Kazakhstan's important international partners of strategic importance. In turn, as a former Conservative and reformist current leadership of this country we have always regarded our country as an important region of the Middle East, which plays a special role in the system of international relations in the world, occupies an important place in the foreign policy direction of Kazakhstan. Shiite Iran relations with the Arab countries, mostly Sunni, are determined not only by political and economic interests, but also of the component, which is referred to as the Islamic spiritual tradition. This problem in the article is considered in several planes. Iran is trying, not without success, to develop multilateral relations with the Arab Sunni world, using primarily its strong economic potential, strongly emphasizing their commitment to Islamic unity in all its diversity and reasonable obscuring underlying sectarian protivorechiya.Osobennosti economic development of countries in the region, Based on the development of the predominantly oil sector, the high role of religious (Islamic) and ethnic factors - all this leads to the fact that the line odorazdela between the countries of the region runs along the axes of "the enemy of the West and the United States - an ally of the West and the United States", "Shia-Sunni", "Arab Israelis".

The change in the geopolitical situation on the northern borders of Iran after the collapse of the Soviet Union meant that for the first time in several centuries Iran was left without the land borders that it had with the Soviet Union. The emergence of the independent republics of Central Asia in 1991 gave Iran the opportunity to get acquainted with the region with which it once had close historical and cultural ties. These ties have their roots back in the sixth century BC, when the region was under the rule of the Achaemenid empire. Bukhara in present-day Uzbekistan is known as the historical center of Persian culture and literature, and Farsi remained a language of literature, science and diplomacy in Central Asia and after "Turkification" of the region in the X-XI centuries. Central Asian states tend to pursue an independent, independent foreign policy and foreign economic policy. The approaches of these countries are based on historically formed political and cultural ties with the Islamic Republic of Iran, the role of Iran in international and regional affairs, the influence of Iran in the Muslim world and, accordingly, the possibility of promoting its interests in Islamic states, as well as in mutually beneficial trade- Economic relations. The article analyzes Iran's attempts to use the historical and cultural prestige that it traditionally used in Central Asia to expand its economic And political influence in the region. This desire is clearly seen in the example of the growing activity of Iran in Kazakhstan. The author shows that the religious situation in Central Asia is not a factor in the development of Iran's relations with the countries of the region. At the same time, Tehran's regional ideological interest, connected with the spread of Islamic influence through economic and cultural cooperation, remains topical.

. ХХ ғасырдың 20 – 30-жылдарында Қазақстанда жаппай қуғын-сүргін саясаты кеңінен орын алды. Осы кезеңнің барысында орын алған зорлық-зомбылықтар, халықтың назарын бей-жәй қалдырмады. Оған Кеңес өкіметінің органдарына түсіп жатқан арыз-шағымдар негіз бола алады. Бұл қазақ қоғам зиялыларының көзін жою саясаты болып табылды. Мақалада Қазақстандағы жаппай саяси қуғын-cүргінге ұшыраған әр түрлі қоғам топтарының партия, кеңес органдарына, құқық қорғау мекемелеріне жазған арыз-шағымдары мен өмірбаяны тарихи дереккөз ретінде талданады.