Аңдатпа. Мақалада Кеңес Одағының Ұлы Отан соғысының алғашқы жылдарында Ақтөбе қаласында әскери құрамалардың жасақталуы баяндалады.
1941 жылы Ұлы Отан соғысы басталысымен, КСРО өзінің қарулы күштерінің қатарын соғыс жағдайында жедел толықтырып, жаңа құрылымдарды жасақтауды - басты міндет ретінде белгіленді. Бұл іс басқа Одақтас республикалар тәріздес Қазақстанда да жедел қарқынмен жүргізіле бастады. Соғыстың алғашқы айларында республика көлемінде 7 ірі әскери дивизиялары құрылған болатын. Алғашқылардың бірі болып Ақтөбе қаласында - 312 атқыштар дивизиясы жасақталып, майданға аттанды. Дивизия полковник А.Ф. Наумовтың басшылығымен Москва түбіндегі бірнеше ұрыстарға қатысып, ерлік көрсетті. Кейін 1941 жылдың 13 қарашасындағы Мемлекеттік Қорғаныс Комитетінің жоспарына сәйкес, 101-ұлттық атқыштар бригадасы құрыла бастады. Бригаданың командирі полковник С.Я. Яковленко болды. Ал, 1941 жылы желтоқсанда 74-дербес теңіздік атқыштар бригадасы жасақталды. Командирі болып генерал-майор С.В. Лишенков тағындалды. Сонымен қатар, облыс көлемінде бірнеше әскери батальондар да құрылып, майдан шебіне аттанды. Жоғарыда жасақталған әскери құрамалардың негізгі құрамын ақтөбеліктер құрады. Архив құжаттары бойынша, ақтөбеліктер өздерінде жасақталған әскери құрамаларды қару-жарақпен және барлық қажетті заттармен қамтамасыз еткен. Олармен әрдайым байланыста болып, хат алысып, мерекелік сыйлықтар жіберіп, рухтандырып отырды. Ұлы Отан соғысының алғашқы жылдарында Ақтөбеде жасақталған әскери құрамалар майдан даласына ерліктер көрсетіп, Жеңіске өзіндік үлестер қосты.
Аннотация. В данной статье представлен обзор дореволюционных трудов по истории Иртышской десятиверстной полосы. Определено, что большинство авторов являются представителями царского чиновничьего аппарата или казачьего сословия, что не могло не отразиться на объективности освещения материала в их исследованиях. Значительная часть интересующих нас сведений собрана казачьими офицерами, которые, как представители Сибирского казачества, выступали в защиту интересов войска, что имело своей целью и практическую задачу: обоснование принадлежности десятиверстной полосы казачеству.
Изучение данного вопроса поможет воссоздать нам целостную историческую картину социально-экономического развития края. Необходимость такой работы определяется возможностью исследовать спектр отношении русского и казахского народов, взаимовлияние национальных культур, хозяйственные контакты и их дальнейшего влияния на традиционный образ жизни казахского народа.
В статье обосновывается, что одним из признаков дореволюционной литературы является ее описательный характер. Показано, что в дореволюционный период накоплен значительный фактологический материал по истории Казахстана, создана основа для формирования принципиально новых направлений.
Данная работа позволяет выйти за рамки сугубо исторических и экономических проблем, способствуя формированию межэтнической толерантности, солидарности и гражданственности.
Аңдатпа. Мақалада Қазақстандағы литвандар және олардың тұрмыс-тіршілігі туралы айтылады. Литвандар мемлекетінің тарихы қысқаша баяндалады және оның негізгі кезеңдері сипатталады. Литвалықтардың Қазақстанға күштеп қоныс аударылуы, оның себептері, салдары көрсетіледі. Депортацияланған литвалықтардың саны жөнінде мәліметтер беріледі. Карлагта, ГУЛАГ-та, Степлагта Литва елінен шыққан тұтқындардың жағдайы сипатталады. Қазақ халқы және литвалықтардың өзара қарым-қатынастары баяндалады. Литвандардың демографиялық жағдайы, 2009 жылғы ұлттық санақ қорытындылары бойынша динамикасы анықталады. Қазақстан Республикасы облыстары бойынша литвандардың саны турасында ақпарат беріледі. Литвандардың анағұрлым шоғырланған аймағы Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстары екендігі айқындалы. Литвалықтардың этномәдени орталықтары және олардың қызметі жөнінде айтылады. Литвандардың дәстүр жалғастығын сақтап, дамытуып отырғандары нақты мысалдар арқылы көрсетіледі.
Аннотация. Наша страна богата не только историей, но и разнообразными культурными ценностями, основанными на памятниках археологии, искусства и др.
Одними из таких памятников, являются петроглифы Жетысу, найденные и изученные учеными. В статье рассмотрены опубликованные научные труды и исследования по наскальньному искусству, которое представлено артефактами, дошедших до наших дней. Они были созданы в древнейшее временя с декоративной целью. Живописные наскальные изображения, знаки в схематическом виде или пиктограммы и петроглифы, которые сохранились в выбитой или нанесённой краской на каменную основу.
У истоков научного петроглифоведения в Казахстане стояли представители старшего поколения ученых – К.И. Сатпаев, А.Х. Маргулан, С.С. Черников, Х.А. Алпысбаев, А.Г. Максимова, А.Г. Медоев, А. Аманжолов, П.И. Мариковский и др. Значительным событием в петроглифоведении стало открытие в 1957 г. Семиреченским отрядом Южно-Казахстанской экспедицией Академии наук КазССР, возглавляемой археологом А.Г. Максимовой святилища в Танбалы.
Жетысу зона особой концентрации ярких археологических памятников, в локализации петроглифов раннего железного века имеются пункты, где представлены значительные скопления этого времени с яркими изображениями. Они расположены в зоне высокогорья, входящей в систему вертикального кочевания.
Важное место в петроглифоведении Казахстана занимает вопрос синхронизации наскальных изображений и археологических комплексов, находящихся в непосредственной близости. Эта задача решается специалистами на целом ряде памятников.
Аннотация. Статья посвящена изучению реликтов древних ритуалов в традиционной культуре казахов. В данном исследовании анализируются произведения, связанные с циклическими обрядами, связанными с рождением человека.
Комплексно изучен ряд традиционных семейных обрядов, связанных с рождением ребенка и имеющих древние корни: празднование сорока дней со дня рождения, наречение ребенка, колыбель, резание пут и т.д. Анализируя скрытые значения фольклорных обрядов, автор раскрывает древнее исконное миропонимание, миросозерцание казахов.
Выводы, полученные по результатам исследования содержат цельную научно обоснованную мысль о роли и месте фольклора в современной жизни. Таким образом, народное наследие, осмысливается как источник национальной культуры, исторической памяти, золотой фонд традиционного мировоззрения, зеркало духовной жизни. Фольклор, на протяжении многих веков, выражая этнические истоки каждого народа, его национальное своеобразие, является исконным направлением, стержнем и основой для их будущего.
Основные выводы и заключения применимы при проведении различных междисциплинарных, отраслевых исследований по вопросам сохранения и пропаганды культурного наследия.
