Яндекс.Метрика
Home » Materials

Materials

Абдимомынов Н.Т.
Моңғолдардың Шығыс және Орталық Еуропаға жорықтары (1241-1242)

Мақалада Бату қолбасшылығымен моңғолдардың Шығыс және Орталық Еуропаға жасаған жорықтарын (1241-1242 жж.) зерттеу көзделген. Еуропалық тарихнамада моңғолдардың католиктік Еуропаның шығыс аудандарына жасаған жорықтары ретінде кеңінен зерттелген тақырыптардың бірі. Ал отандық тарих ғылымында бұл тақырып аса көп зерттелмеген. Осы жағынан алғанда мақаланың жаңашылдығы моңғолдардың Еуропаға жорықтарының әлемдік медиевистикада туындаған дискуссиялық мәселелеріне қатысты батыс зерттеушілерінің ой-пікірлерін жүйелеп талдау арқылы объективті көзқарас қалыптастыруға әрекет жасау болып табылады. Осы мақсатта автор моңғолдардың Еуропаға жасаған жорықтарының тарихи алғышарттары мен жоспарын; Венгрия, Польша және тағы басқа территорияларды жаулауға қатынасқан моңғол қолбасшылары мен әскерлерінің әскери тактикасын қарастырған. Жорық барасында болған 1241 жылы 9 сәуірде болған еуропалық біріккен ірі әскери коалиция күштері мен моңғол әскерлері арасындағы Легница шайқасының, 1241 жылы 11 сәуірде болған Шайо өзені бойындағы Венгрия королі IV Беланың әскері мен Бату қолбасшылығымен моңғол әскерлері арасындағы шайқастардың тарихи маңызын талдаған. Сонымен қатар, моңғолдардың Еуропаға жасаған жорықтың аяқталуы мен Батудың тастап шығысқа керу қайтуының себептері жүйелі түрде кеңінен талданған.

Атыгаев Н.А.
О некоторых символах власти (трон и корона: от Монгольской империи к Казахскому ханству)

О некоторых символах власти (трон и корона: от Монгольской империи к Казахскому ханству)
В работе рассматриваются такие символы власти и государственной атрибутики средневековых государств как трон и корона. Автор приводит данные источников о наличие данных символов в Монгольской империи и постмонгольских государствах. Исследователь высказывает предположение, что трон и корона использовались в Казахском ханстве в качестве символов верховной власти и государственности. Автор свое предположение обосновывает материалами казахского фольклора и сведениями письменных источников. По мнению автора, своим происхождением трон и корона были связаны с монгольскими государственными атрибутами власти. В свою очередь, монголы, вероятно, заимствовали их от государств более раннего периода.

Т.Ә. Төлебаев
П.Г. ГАЛУЗО ҚАЗАҚ ЖЕРІНДЕГІ КАПИТАЛИЗМ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ТУРАЛЫ

Мақалада П.Г. Галузоның 1920 – 1930 жылдары жарық көрген еңбектеріндегі Қазақстанға капиталистік қатынастардың енуі және оның ерекшеліктері туралы негізгі тұжырымдары мен концепциялары тарихнамалық негізде талданған. Мәселе көлеміндегі П.Г. Галузоның көзқарастарының басқа зерттеушілердің көпшілігінен ерекше тұжырымдары айқындалып, баға берілген.

Несипбаева Жибек Жумабековна
Зарубежная историография современной истории Казахстана: грани истины и заблуждения

В любой сфере общественно-гуманитарных наук, в том числе исторической существуют свои спорные моменты. Зарубежная историография современной истории Казахстана весьма дифференцирована, в ней существует огромное количество противоречивых концепций и идей. Поэтому трудно определить точные грани истины и заблуждения. В данной статье отражены идеи некоторых зарубежных авторов посвященных современной истории Казахстана на которые стоит обратить внимание.

Шашаев Ә.К.
Далалық ауызша тарихнамадағы Өтеміс қажының «Шыңғыснамасы»

Бұл мақалада,ықпалды отбасыдан шыққан, Ильбарыс ханның қызметінде болған(918/1512 – 931/1558 жж.) Маулан Мұхаммед Достың ұлы Өтеміс қажының, «Шыңғыс нама» кітабы негізінде Дәшті Қыпшақ көшпенділері тарихи білімінің далалық ауызша тарихнама түріндегі көрінісін қарастыру көзделген. Кітаптың мәтіні Еш сұлтанның тапсырмасымен, ХVI ғасырдың бірінші жартысында құрастырылған. Далалық ауызша тарихнама көшпенділердің жалпы білімінен өзіндік бір салаға монғолдық кезеңнен кейін ғана бөлініп шыққан еді. Өтеміс қажының «Шыңғыс намасы» Жошы ұлысы тұрғындарының тарихи білімі, естеліктері негізінде құрастырылған «жеке бөлімшелерден» тұратын тарихи әңгімелердің жинағы болып табылады. «Шыңғыс нама» Шыңғыс әулеті мен Дәшті Қыпшақ тайпаларының – Шыңғыс хан туралы, оның ұрпақтары, еуразия даласындағы тайпалар мен рулар туралы мәліметтер береді, яғни, еңбекте көшпенділердің ауызша тарихи білімі нақты көрініс тапқан. В.П. Юдиннің атап өткені бойынша бұл шығармада далалық ауызша тарих дәстүрі ХVI ғасырда қалай болса, яғни, Шыңғыс дәуірінен үш ғасыр өтсе де дәл сол қалпында тіркелген. Мақалада әр кезеңдерде көрініс тапқан тарихи мәліметтерден үзінді беріліп, сол туралы кейінгі зерттеушілердің де пікірі берілген.