Электронный журнал «edu.e-history.kz» № 2(14), 2018

Мақала ҚР БҒМ № АР05132796 жобасы аясында жазылған. Мақалада XVIII ғ.-XIX ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстанның Хиуа хандығымен қарым-қатынастарының тәуелсіздік кезеңіндегі зерттелу тарихнамасы қарастырылған. Қазақ-хиуа байланыстарына қатысты зерттеу еңбектеріне шолу жасалған.

Мақалада қазақ-жоңғар қарым-қатынастарының ХХ ғ. екінші жартысынан бастап тәуелсіздікке дейінгі тарихнамасы қарастырылады. Жалпы қазақ-жоңғар күресінің тарихнамасын шартты түрде үш кезеңге бөліп саралауға болады: төңкеріске дейінгі кезең, кеңестік дәуір, қазіргі заман. Кеңестік дәуірдегі тарих ғылымының өзіндік даму ерекшеліктері болды. Тіпті ол кезеңдегі қазақ-жоңғар қатынасының зерттелу тарихнамасын да жылымыққа дейінгі және кейінгі деп бөліп қарастыруға болады. Зерттеу жұмысы жылымықтан кейінгі кезеңнен бастап 1991 ж. дейінгі аралықтағы елдегі тарих ғылымының даму барысын сипаттауға, ондағы қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресінің зерттелуіндегі мәселелерді қарастыруға арналған.

Мақалада автор Қазақстандағы саяси жүйелердің қалыптасуы мен дамуына салыстырмалы және жүйелі талдау жасап, зерттелу деңгейін, зерттеушілердің пікірлерін көрсетеді. Кеңестік саяси жүйенің ыдырауы мен жаңа тәуелсіз республикалардың дербес саяси жүйелердің қалыптасуы мен дамуына, олардың басты ерекшеліктеріне тоқталып, өзекті мәселелеріне тарихнамалық талдау жасалынды. Саяси жүйелердің модельдеріне, саяси жүйеге ішкі және сыртқы ортаның әсер ету ықпалы талданады. Саяси жүйедегі президенттік институт, парламенттің қызметі де назардан тыс қалмаған. Әсіресе, саяси жүйе мен саяси партиялардың қызметі де қарастырылды. Кілт сөздер: саясат, саяси жүйе, талдау, құрылым, тарихнама.

В статье описывается состояние земельного вопроса в Семиреченской области во второй половине XIX века. Дается характеристика земельной политики царской администрации в отношении местных казахов и казачьих войск. Объясняются причины тех или иных реформ царского правительства, связанных, в первую очередь, с закреплением своей власти в регионе и за его пределами. Делается попытка проанализировать состояние казачьего хозяйства и его эффективности.

Бұл мақалада Риддер моноқаласының пайда болу тарихы мен халқының әлеуметтік-экономикалық мәселелері қарастырылған. Халықтың демографиялық хал ахуалы, табиғи өсімі мен табиғи азаюының сандық көрсеткіштері қарастырылған. Риддердегі экономикалық өрлеудің кәсіпорындарға байланысты дамып, сол арқылы халықтың тұрмыстық жағдайы сипатталады. Сонымен қатар, өңір экономикасының полиметалл кен орындарын және кенді өңдеуді, гидроэнергетика салаларын, шағын бизнесті дамытуға бағытталғандығы туралы мәліметтер келтірілген.

В данной статье рассматривается роль исполнительных комитетов Советов в охране окружающей среды Прииртышья. Актуальность исследовательской проблемы обусловлена тем, что уровень социальной и экологической защищенности населения является одним из показателей устойчивого развития государства, а изучение опыта прошлого позволит успешно решать задачи настоящего и будущего. Автор представила документы, характеризующие природоохранную деятельность местных Советов народных депутатов. В ходе изучения было выявлено, что местные Советы народных депутатов, находясь в единой государственной системе командно-административных отношений, участвовали в проведении общегосударственной экологической политики. Значительным шагом в совершенствовании управления природоохранной деятельностью была стандартизация. Создание областных комитетов по охране природы положило начало формированию единого государственного органа, осуществляющего комплексное управление охраной окружающей среды на местах.

Тәуелсіз Қазақстан – көпұлтты мемлекет, елімізде 130-ға жуық ұлттың өкілдері өмір сүреді. Оның ішінде түркі және славян халықтарының үлес салмағы басым екені белгілі. Сондықтан да мақалада орыс және қазақ халықтарының салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарының ұқсастықтары туралы қарастырылған. Мақаланың басты мақсаты - қазақ және орыс халықтарының отбасылық әдет-ғұрыптарындағы (бала туу, қыз ұзату, ұлын үйлендіру) ұқсастықтарды анықтау болып табылады. Аталмыш екі халықтың «құрсақ той», «кіндік шеше», «құда түсу», «күйеу жігіттің ұрын баруы», қалыңдықтың жасауы, қалыңмал төлеу сияқты салт-дәстүрлері салыстырмалы түрде сараланып, зерделенді. Қолда бар мәліметтерге сүйене отырып, қазақ және орыс халықтарының отбасылық әдет-ғұрыптарының ішінде ұқсас элементтер өте көп кездесетініне көз жеткіздік. Сонымен қатар, бұл ғұрыптардың пайда болуымен қоса, олардың семантикалық мәніне саралау жасадық.

В статье «Локализация средневекового столичного города Баласагун», автор на основе археологических, письменных, и этнографических данных доказывает, что средневековое городище Актобе, расположенное в Шуйском районе Жамбылской области, археологические изыскания на котором ведутся с 1974 г., является историческим городом Баласагун, датируемым V-XIII вв.

Данная статья посвящена повседневной молочной пище, употребляемой казахами. Статья написана на основе литературных данных, а также полевых этнографических исследованиях проводимых автором в 90-х годах XX в.

В данной статье анализируется проблемы развития классического евразийства, общая духовная взаимосвязь евразийских народов и их взаимосвязь с сегодняшним днем, а также определится роль евразийской идеи в современных глобальных региональных процессах. Особенностью современной мировой экономической ситуации является смена субъектов глобализации по степени их влияния на формирование устойчивости мировой экономики. Возрастает роль региональных международных интеграционных объединений и входящих в них национальных государств, в частности развивающихся и переходных экономик. С созданием Евразийского экономического союза (ЕАЭС), меняется система институтов регионализации, а также характер участия ЕАЭС в глобальных и региональных процессах. Договор о созданий Евразийского экономического союза имеет действительно эпохальное историческое значение. Был формирован крупнейший единый рынок на пространстве СНГ с огромным производственным, научным и технологическим потенциалом, колоссальными природными ресурсами.