Ә.Ә. Тәжекеев¹*<a href="https://orcid.org/0000-0001-8145-1396">ID</a> , Ы.С. Құрманиязов¹<a href="https://orcid.org/0000-0001-8737-2218">ID</a>, Е. Каналхан¹<a href="https://orcid.org/0000-0002-5252-9390">ID</a>. <div>¹Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті, Қазақстан, Қызылорда қ. </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>E-mail: a.tazhekeyev@gmail.com (Тәжекеев), yslam.kurmaniyazov@gmail.com (Құрманиязов), erom_kz@inbox.ru (Каналхан) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа. </b>Мақалада Сыр бойындағы аса көрнекті құнды ерте ортағасырлық Қаңлы тайпаларының ескерткіші, Қазақ тарихындағы ерекше орын алатын «Жетіасар мәдениеті» туралы зерделенеді. «Жетіасар» атауының шығуы туралы және Жетіасар қалаларына байланысты ғылыми өлкетанушылық, әдебиеттердегі жыр жазбалар және фольклорлық деректер, аңыз-әңгімелер, ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында жасалған әскери-топографтардың картографиялық мәліметтері де қарастырылған. Поручик офицер А. Симонов алғаш болып Жeтiacap ескерткіштеріне қазба жұмыстарын жүргізген. Жергілікті халықтан осы қалаға байланысты аңыз әңгімелерін жинастырып, барлау шаралары аясында қазба жұмыстарын да жүргізеді. 1900 жылы «Түркестанские ведомости» газетінің екі санында өз мақаласын жазып қалдырады. Сырдарияның төменгі ағысы Жетіасар қалалары туралы басқа да деректерді А.И. Левшин, А.И. Макшеевтің, Л.Мейердің еңбектерінен кездестіруге болады. Картографиялық мәліметтер ішінен 1851-1863 жылдар аралығындағы Ресей империясы тарапынан түсірілген карталар Жетіасар шатқалындағы ұмыт қалған қалалар атауларын табуға болады.
Сонымен қатар, Жетіасар қалаларының шоғырланған аймақтың әр кезеңде түсірілген картографиялық карталарын талдау, сипаттау, баламалану мәселесі қаралған. </div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер: </b>Жетіасар, Сырдария, Арал маңы, өлкетану, картография.
</div>
Soner Saglam¹*<a href="https://orcid.org/%200000-0003-0308-3326">ID</a>, Yashar Sozen¹<a href="https://orcid.org/0000-0002-6801-6442">ID </a><div>¹Pamukkale University, Republic of Turkey, Pamukkale </div><div>*Corresponding author </div><div>E-mail: soner.saglam@gmail.com (Saglam), goktug3525@hotmail.com (Sozen) </div><div style="text-align:justify;"><b>Abstract.</b> This article examines the concept of criticism as a social theme in the poems of Jambyl Jabayev. The authors also reveal some important social problems of the Kazakh people of that past era in the poems of the great poet. The great poet of the Kazakh steppes, Jambyl Jabayev, is one of the greatest people of the last century in the Turkic world. Jambyl aqyn (poet-author) throughout his hundred-year life tirelessly composed impromptu poems with a dombra (musical instrument of the Kazakh people-auth) in his hand, revealing all the social problems of the Kazakh people. He is well known in all world literature and in Kazakh literature, by his famous aitys (an impromptu contest between two bard poets-auth.) and epics, as well as songs and poems improvised in a special style. Jambyl Jabayev expresses many social problems in his poems, aityses and epics. The poet attaches importance to criticism against the rulers and administration systems of that period. According to Jambyl, the dombra is a bow, and the every word that comes out of his mouth is an arrow. The spiritual heritage of Jambyl Jabaev was studied in Turkey in the form of an extensive scientific topic. The text of this study was prepared in Turkish and translated into English<a>[¹]</a>. <div><b>Keywords:</b> Jambyl Jabaev, Suyunbay, poetry, poet, poem, criticism, Kazakh people, dombra, aitys.
</div></div>
Д.М. Иноятова¹*<a href="https://orcid.org/0000-0001-7902-6884">ID</a> <div>¹Национальный университет Узбекистана имени М. Улугбека, Узбекистан, г. Ташкент. </div><div>*Корреспондирующий автор </div><div>E-mail: indima59@mail.ru (Иноятова) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аннотация.</b> В статье рассматриваются этапы формирования диаспоры немцев-меннонитов на территории Туркестана. Массовое переселение немцев-меннонитов в числе других российских народов из России, и формирование ими диаспоры на территории Туркестана началось со второй половины XIX века. Анализ исследования в контексте проблемы диаспоральности показал, что огромную роль в этом играли именно добровольные миграционные процессы, которые происходили в русле вторичных миграционных потоков, прежде всего из поволжских, таврических и центральных районов России. Согласно результатам исследования, причины миграций дифференцированы как политические, экономические и религиозные, которые находятся в тесной взаимосвязи между собой. В статье анализируются исторические предпосылки формирования диаспоры в Туркестане: сложности миграционного процесса; образования немецких поселений (создавали свои общины (диаспоры) не по национальному, а по религиозному принципу, аналогичные той, из которой прибыли); проблемы адаптации её к новым условиям обитания; взаимоотношения с местным населением; интеграции её в инокультурной среде, сохранение ею идентичности и самобытности; изменения численности населения. В заключении мы отмечаем, что меннониты сумели не только хорошо адаптироваться в азиатских условиях, но и внести свой вклад в развитие экономики и культуры края. </div><div style="text-align:justify;"><b>Ключевые слова:</b> Туркестан, Россия, Хивинское ханство, акмечетские меннониты, аулиеатинские меннониты, лютеране, миграция, адаптация.
</div>
O. Kuanbay¹*<a href="https://orcid.org/0000-0003-2079-1084">ID </a><div>¹Ankara University, Ankara, Turkey </div><div>*Corresponding author </div><div>Е-mail: olkube89@gmail.com (Kuanbay)</div><div style="text-align:justify;"><b>Abstract.</b> This article describes the features of the functioning of the institution of the batyrs (knight, heroes) of the Kazakh people from the XVIII to the first half of the XIX centuries. The full event of that century is considered, which is disclosed in detail by archival data. The Institution of batyrs (heroism, chivalry) is a very important scientific topic for res arch on the unknown pages of the life and activities of Kazakh khans, sultans, and batyrs. The article also examines the role and importance of batyrs in political and public life, which occupy a special place in the social structure of the Kazakh people. In order to thoroughly and deeply understand the institute of batyrs, letters and manuscripts of those times are also considered, which allows you to plunge into the world of the heroes of that century. Archival documents also clearly demonstrate the diplomatic abilities of the Kazakh knights, who are perfectly able to conduct state affairs. The transformation of the heroic worldview of the Kazakh people into a national value has formed the institution of heroes unique to the Kazakh people. The study of the role of batyrs (knight, heroes) in Kazakh history is very important for the future preservation and strengthening of the Kazakh borders and statehood. The importance of the institution of heroes in the state structure of the Kazakh people is characterized by the fact that for centuries the Kazakh people have been able to preserve the territorial hegemony of the heart of Eurasia. </div><div style="text-align:justify;"><b>Keywords:</b> Institute of batyrs (knight), Kazakh khans, Kazakh sultans, bakhadur, batyr, heroism.
</div>
А.C. Уалтаева¹, C.М. Доcымкары² <div>¹Инcтитута иcтории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, Казахcтан, Алматы. </div><div> ²Роccийcкая таможенная академия, Казахcтан, Алматы </div><div>*Корреспондирующий автор
Е-mail: altyn.lazzat@mail.ru (Уалтаева), dossymkary@mail.ru (Доcымкары) </div><div> Аннотация. Иcторичеcки cложилоcь так, что Предcтавительcтво таможенный cлужбы Реcпублики Казахcтан в таможенной cлужбе РФ решает вопроcы роccийcко – казахcтанcкого взаимодейcтвия в таможенной cфере в рамках ЕАЭC, CНГ, Межправительcтвенной комиccии по cотрудничеcтву между РФ и Реcпубликой Казахcтан и двуcтороннего cотрудничеcтва таможенных cлужб.
Целью данной cтатьи являетcя вcеcтороннее иccледование теоретичеcких знаний и практичеcких навыков профеccиональной деятельноcти, необходимых для работы в правовой и культурной cфере на воздушном транcпорте.
В cтатье, авторы акцентируют внимание на необходимоcть активного учаcтия гоcударcтва в перераcпределении реcурcов и процеccе регулирования, кроме того, акцентируетcя внимание на иcпользование и внедрения международного опыта, интеграционных методов регулирования воздушных процеccов, что приведет не только к улучшению положения в этой отраcли, но и укрепит вcе другие, важные для Казахcтана и Роccии взаимоотношения.
Ключевые cлова: иcтория, таможенная cлужба, Реcпублика Казахcтан, Роccийcкая Федерация, авиационные перевозки, правовое регулирование, рынок паccажирcких авиационных уcлуг, гоcударcтво.
</div>
