Мақала М. Жұмабаевтың тергеу ісіндегі құжаттық материалдар негізімен жазылған. Ақынның өмірінің соңғы жылдарында оған жасалған қиянат режимнің соншалықты қатыгез бейнесінің көрінісі болып табылады. Советтік идеологиялық аппарат ұлы ақынды ақтауға байланысты шығармашылықтағы зиялылар тарапынан түскен ұсыныстарды социалистік тарихтың соңғы кезеңінде де қараудан бас тартты. Тек 1989 жылы, яғни советтік жүйенің ыдырау қарсаңында ғана М. Жұмабаевтың шығармашылық мұрасы оқырманның қолына тиді.
В последнее время Казахстан и Франция не ограничивают свое двухстороннее сотрудничество торговлей ископаемых топлив, так как для дальнейшего развития связей между их народами необходимо уделять особое внимание тесному сотрудничеству в сфере культуры и образования. Однако, Франция еще не долго может рассматривать Казахстан как первого партнера в Центральной Азии, так как во многих его секторах экономики пока еще наблюдается большой простор для дальнейшего прогресса. Поэтому, в статье культурно -гуманитарное направление рассматривается в сотрудничестве двух стран в качестве способа сохранения привилегированного отношения со стороны Франции к Казахстану в ЦА регионе и как способ диверсификации казахстанской экономики посредством развития культурного сектора страны. В работе выявлены факторы, которые благоприятно влияют на интерес Франции к стране, также значимые события и особенности сотрудничества двух стран в культурной и образовательной сфере.
Ключевые слова: Казахстан, Франция, культура, образование, французский язык, диалог культур.
Аннотация. В работе представлены предварительные результаты археологических исследований сооружения кыпчакской эпохи, расположенных в 4,5 км к востоку от села Унирек Шетского района Карагандинской области. Координаты памятника – N 48 4950.14 E 73 1892.13. Для определения общих тенденций и характерных особенностей их структуры и планировки были проведены топосъемки. Соотнесение карты геофизических аномалий с результатами раскопок позволило решить две взаимосвязанные задачи: получить археологические данные для исторических реконструкций и оценить достоверность результатов геофизических исследований. На кыпчакских сооружениях выявлены неизвестные ранее конструкции. При этом установлено, что планировка внутренних частей сооружения, в которых были установлены изваяния, тяготеют к подпрямогольной форме.
В статье также рассматривается кыпчакские каменные изваяния Сарыарки. Выявлено, что унирекские каменные изваяния и сооружения являются важным источником изучения истории древних и средневековых народов Евразии. В них не только воплощен внешний облик людей прошлых эпох, но и отражена ценная информация о социальной структуре и быте общества, которое оставило эти памятники. Исследование посвящено истории унирекских каменных изваяний, которые ранее специально не анализировались.
Аңдатпа: Мақалада қазақ халқының иллюстрацияланған тарихын тануға, фотоқұжат арқылы нақтылауға мүмкіндік беретін визуалды антропологиялық деректерге талдау жасалады. Орта Азия халықтарының ХІХ – ХХ ғасырдың бас кезіндегі мәдениеті, тұрмысы мен шаруашылығының шынайы көріністері – статист қызметкерлер, шығыстанушы зерттеушілер, топографтар мен әскерилер және тағы басқа жиһанкездер түсірген фотосуреттерде сақталып, ғылыми деректік фотоқұжаттар қатарын құрап отыр. Қазақ тарихына қатысты тарихи фотодеректердің негізгі дені Қазақстанның Орталық Мемлекеттік музейінде, Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік кинофотоқұжаттар және дыбыс жазбалар мұрағатында, Кунскамерада (Санкт-Петербург), Ә. Науаи атындағы Өзбекстан Ұлттық кітапханасында, Өзбекстанның Ұлттық мұрағатында сақталған. Тарихи кезеңдерде түсірілген кез келген фотосуреттер сол дәуірдің болмысын дәлме-дәл бере алады және ол мәңгілікке сақталады. Визуалдық фотодеректің маңыздылығы – белгілі бір тарихи кезеңдердегі адамдардың тұрмысындағы этномәдени сипаттарды, дәстүрлі ауылды, дәстүрлі шаруашылықты, материалдық құндылықтарды, тарихи оқиғаларды нақты, боямасыз түрде шынайы таңбалай алуында болып табылады.
Аңдатпа. Мақала Ұлы Отан соғысы кезіндегі Павлодар қаласының тарихына арналған. Соғыс жылдарындағы Павлодардың әлеуметтік-экономикалық, мәдени-ағарту, білім беру мәселелері архив деректеріне сүйене отырып зерделенеді. Қала экономикасы, оған әсер етуші факторлар ашылады. Павлодар қаласына майдан шебінен эвакуацияланған кәсіпорындар мен халықтардың орналасу тарихы зерделенеді. Көшірілініп әкелінген өнеркәсіп орындарын, мекемелерді орналастыру іске қосу жұмыстарындағы жергілікті билік тарапынан көмек көрсету шаралары қарастырылады. Атап айтқанда, эвакуацияланып келген халықты тұрғын үймен, азық-түлікпен, жұмыспен, медициналық көмек көрсетуде қалалық басшы атқару комитетінің ұйымдастырушылығына баға беріледі. Соғыс жылдары Ертістің Павлодар өңірінен қырық алты мыңнан астам азамат майданға аттанып, сол боздақтардың жартысынан астамы соғыстан оралмады. Он мыңдаған павлодарлық жауынгерлердің түрлі орден-медальдармен марапатталып, соның ішінде жиырмадан астамы кеңес одағының батыры атағына ие болғаны баяндалады. «Бәрі де майдан үшін, бәрі де жеңіс үшін» ұраны аясындағы еңбекшілердің ерен еңбегі, тылдың майдан қажеттілігі үшін көмек көрсету шараларымен жүзеге асыру жолдары жан-жақты сипатталады. Павлодар еңбекшілерінің жауға қарсы күресін қолдау жан-жақты формада орын алды. Атап айтқанда, екпінді еңбек, ақша немесе құнды қағаздарды қорғаныс қорына тапсыру, авиоэскадрия мен танк колоннасына қаржы жинау, әскерге жылы киім жинау, майдандағы жауынгерлерге сәлем-сауқат жіберу, эвакогоспитальдегі жауынгерлерге, соғыс мүгедектері мен майдангерлер отбасына қамқорлық жасау, азат етілген аудандарға көмек көрсету, эвакуацияланған халықты қабылдау мен жағдай жасау және т.б. Сонымен қатар қиын-қыстау кезеңінде облыс орталығының білім беру, денсаулық сақтау, мәдени-ағарту мекемелерінің қызметі ашылады. Соңында Павлодар қаласының соғыс жылдарындағы экономикалық, әлеуметтік, мәдени өзгерістердің бағыты айқындалып, оған түрткі болған жағдайлар қорытындылады.
