Аңдатпа. Мақалада 1917 жылғы Қазан революциясынан кейін Кеңес өкіметінің орнауымен байланысты болған саяси оқиғалар, Алаш қайраткерлерінің Ұлттық мемлекетті құрудағы қызметі, Қазақ Кеңестік Социалистік Автономиялы Республикасының құрылуы, Кеңестік жүйе жағдайындағы әкімшілік-аумақтық бөлініс мәселелері жан-жақты қарастырылған. Авторлар бұл мәселенің жан-жақты ашылуына ерекше мән беріп, Солтүстік Қазақстан өңірінің XX ғасырдың басындағы тарихына қатысты бұрыннан белгілі деректер мен ғылыми айналымға енгізіліп отырған архив басылымдары, мерзімдік баспасөз құжаттарын тиімді пайдалану арқылы, шынайы баға беруді мақсат етіп қойған. Алаш қайраткерлерінің ұлттық негіздегі Алашорда мемлекетін құру жолындағы күресі, бұл мәселеде Кеңестердің ешқандай ымырға келмейтін саясат ұстануы жайы да қарастырылған.
Сонымен қатар, Қырғыз (қазақ) өлкесін басқару жөніндегі революциялық Комитет (Қазревком) құрылуы мен оның Қазақ Кеңестік Социалистік Автоно¬миясын құрудағы іс-әрекеттері жайында мәліметтер келтірілген. Әсіресе авторлар, патша өкіметінің тұсында Ақмола, Семей губернияларының құрамына енген қазақтың қыруар жерлерінің қайтарылуы жайында және бұл мәселеде Алаш қайраткерлерінің ерекше рөлін тың құжаттар негізінде атап өтеді. Мақала зерттеушілерге, қызығушыларға және жалпы оқырман қауымға арналған.
Аннотация: В статье рассматриваются вопросы взаимодействия человека и истории как явления, обеспечивающего объективную связь времен и сохранение духовного наследия. Для общества стало очевидным, что история не может всецело находиться в руках власти и профессиональных историков и быть средством для формирования представлений о прошлом, настоящем и будущем. По той простой причине, что история создается каждым из нас, независимо от того, находимся ли мы в состоянии действия или бездействия, соответственно, она является достоянием всей нации. Исходя из целей и задач в настоящей статье был использован социологический опрос как инструмент оценки и корректировки выдвигаемого тезиса. Это позволяет создать более достоверную картину взаимосвязи общества и феномена прошлого через обозначение и выявление значимости определенных исторических фигур и событий в сознании и памяти социума.
Аңдатпа: Бұл мақалада Қазан төңкерісі және азамат соғысынан кейінгі КСРО-ға Еуропадан келетін саяси және еңбек мигранттарына қатысты Кеңес үкіметінің 1920-1930 жылдар аралығындағы саясаты баяндалды. Сонымен қатар, шетелдіктердің КСРО-ға аталған кезеңдегі қарқынды көшуін тудырушы факторлары анықталды. Коммунистік Ресейдің қоныс аудару саясаты және оның бір бөлігі ретінде еңбек көші-қоны саласындағы саясат 1917 жылдың қазан айынан кейін түбегейлі өзгерді. Мигранттардың негізгі тобы революциялық оқиғаларға және шетелдік коммунистік партиялардың қызметіне қатысқан коммунистер болды. Миграциялық процесс арқылы келген шетелдік саяси азаматтар мен коммунистерден басқа Кеңес Одағы шақырған шетелдік жұмысшылар мен білікті мамандар санаты ерекше және неғұрлым мұқият қарауға жатады. КСРО-да партия басшылығының бастамасымен индустрияландыру мәселелерін шешу аясында шетелдік жұмысшылар мен мамандарды тарту үшін үгіт-насихат жүргізілді. КСРО-ның Конституциясына сәйкес КСРО-ға қоныс аударған шетелдіктер саяси пана алуға құқылы болды.
Аңдатпа. Ғылыми мақалада ХVIII ғасырдан бастап Қазақстанның солтүстік өңірінің әлеуметтік-экономикалық, саяси мәселелерінің зерттелу барысын Петропавл бекінісінің салынумен болған оқиғалар желісінде қарастырады. Берілген мақалада еліміздің солтүстік өңірі туралы XVII-XVIII ғасырлардан пайда болған алғашқы зерттеулерден бастап саяхатшылар мен арнайы құрылған экспедициялар, революцияға дейінгі, кеңестік, тәуелсіз кезеңдегі отандық және шетелдік зерттеулерге тарихнамалық шолу жасалған.
Отандық тарихтағы өзекті тақырыптардың бірі Қазақстанның Ресей империясының құрамына қосылуы. Ресей империясы бастапқы кезден-ақ өзінің бірнеше әскери-барлау экспедициясын жүргізіп, қазақтың ру-тайпалары мекендеген жерлерінде өз бекіністерін сала отырып, қазақ жерін отарлау саясатын жүргізуден бастаған. Әсіресе, Ресей империясының Қазақстанның солтүстік аймақтырына жасаған саяси-экономикалық, әлеуметтік және әскери қадамдары зерттелуі кенже қалған мәселелердің бірі болып қалып отыр. Бұл мақаланың жазылуына арқау болған Орта жүз қазақтарының солтүстік өңіріндегі ата-мекені болған Қызылжар өңірінде іргетасы қаланған сол кездегі маңызды нысандардың бірі Петропавл қаласы тарихының тарихнамасы.
Бүгінгі күні Отан тарихының өзекті мәселелерінің зерттелуі барысында деректерді жан-жақты пайдаланудағы қолжетімділігін негізге ала отырып, авторлар Петропавл қаласының зерттелуін жинақы түрде қарастыруды жөн көрді.
Abstract: Interethnic and interconfessional dialogue, as a rule, is aimed of overcoming confrontation, forming tolerant mutual relations in society, and promoting peaceful coexistence of people of different nationalities and religious associations. Kazakhstan's know-how Assembly of People of Kazakhstan plays an important role in consolidation of our society. The article examines a history of the formation of this important socio-political body, whose activities led to the strengthening of interethnic harmony and tolerance of the multiethnic people of the Republic.
Each region of Kazakhstan has its own peculiarities of activitiy of the APK, in the north is developed a tradition of multicultural society, in the multiethnic southern region a high level of tolerance, in the west – the factor of monoethnicity, and in the east the development of the urban environment determines the mentality of ethnic groups. Hevertheless, the APK is the main socio-political and ethno-cultural unifying center for strengthening tolerance and consolidating Kazakhstan's society.
