А.Н. Қали¹*<a href="https://orcid.org/0000-2097-2299%200003">ID</a>. <div>¹Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты, Қазақстан, Алматы </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>Е-mail: kali_ainura@mail.ru (Қали) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Мақалада соғыстан кейінгі жылдардағы ауылдың күнделікті өмірінің ең өзекті аспектілері зерттеліп, қарастырылған. Яғни, Қазақстан ауыл тұрғындарының күнделікті өмірі, тәжірибесінің жүйесі, ауыл өмірін ұйымдастырудың нақты әдістері, дүниетанымның нормалары мен құндылықтары басқалармен қарым-қатынас ретінде қарастырылады.
Соғыстан кейінгі ауыл тұрғындары мен колхозшылардың күнделікті өміріне еңбек қызметін ұйымдастыру формалары, санитарлық-тұрмыстық, мәдениет нысандары, жас ұрпақты тәрбиелеуде, тұрмыстық және мерекелік мәдениетте, сондай-ақ оның өзгеруіне әсер ететін факторлар анықталған. Ауыл өмірінің күнделікті ағымына билік пен шаруа қоғамдастығының қарым-қатынасы, демографиялық және географиялық факторлар, ауылдың қаламен өзара әрекеттесуі, сондай-ақ ауыл шаруашылығының қарқынды дамуының мүмкіндік деңгейі, дәстүрлі салт-дәстүрлер мен этно-мәдени ықпалдың алатын орны зерделенген.</div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> Қазақстан, соғыстан кейінгі кезең, ауыртпалықтар, қалпына келтіру, ауыл,
еңбеккерлер, колхозшылар, ауыл шаруашылығы, салт-дәстүр, күнделікті тарих.<br /></div>
Т.Қ. Мекебаев¹<a href="https://orcid.org/%200000-0001-8282-0675">ID</a>, Ж.Б. Көшербаева¹*<a href="https://orcid.org/%200000-0002-5258-2669">ID</a>. <br /><div>¹әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы <br /></div><div>*Автор-корреспондент </div><div>E-mail: tmekebaev@mail.ru (Мекебаев), zhadyra06@mail.ru (Көшербаева) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Мақалада жаһандану үдерісі бойынша мемлекеттің білім беру жүйесіндегі даму деңгейіне өзіндік əсерін тигізетін, ел болашағы үшін ерекше маңыздылығы бар білім алу жолындағы миграциялық үдерістердің артықшылығы мен туындатуы мүмкін қауіп-қатерлері талданады. Қазіргі жаһандану қоғамында көші-қон п үдерістері белсенді дамып келеді, оның Республиканың дамуы үшін оң және теріс салдары бар. Аталмыш мəселе аясында түсінікті қалыптастыру үшін алдымен, интеллектуалды көші-қон ұғымына жан-жақты анықтама берілген. Тарихнамалық шолу арқылы білім беру миграциясына қатысты негізгі көзқарастар айқындалып, соның нəтижесінде өзіндік тұжырым жасауға қадам жасалды. Білім саласындағы миграцияның негативті тұстарымен қатар, оның тигізер зардаптарының алдын алу мақсатында ұсыныстар да қамтып өтілген. Сонымен қатар, миграциялық өзгерістер бойынша көрсеткіштер статистикалық мəліметтер арқылы сараланып, мəселені жан-жақты ашуға талпыныс жасалынған.</div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> білім жүйесі, халықаралық серіктестік, білім алудағы миграциялық үдеріс,
жастар миграциясы, білім алу сапасы, білікті маман.<br /></div>
Б.М. Аташ¹*<a href="https://orcid.org/0000-0003-3431-748X">ID</a>, Б.Қ. Абдрасилов²<a href="https://orcid.org/0000-0002-4677-8307">ID</a>. <div>¹әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы </div><div>²Әзірет Сұлтан мемлекеттік тарихи-мәдени қорық музейі, Қазақстан, Түркістан </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>Е-mail: atash_berik@mail.ru (Аташ), Beka83@inbox.ru (Абдрасилов) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Бұл мақалада ХХ ғасыр басындағы Қазақстандағы отаршылдық саясаттың жүргізілуіне қарсы күрес туралы мәселелер талқыланды. Архив материалдарын пайдалана отырып, азаттық үшін күрескен зиялыларымыздың еңбектері саяси-әлеуметтік тұрғыдан талданды. Сондай-ақ, Мәшһүр Жүсіп, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Шоқай т.б. зиялы патриотттарды қудалау мен олардың ұлттық рухты көздеген туындыларындағы идеологиялар талданды. Мемлекеттік Думаның қызметі, большевиктер партиясы, жазалаушы отрядтар, жандармерия қызметі жөнінде саяси сараптамалар жасалып, Қазақстанның Солтүстігіндегі, әсіресе, Қарқаралы, Семей аймағындағы 1901-1910 жылдардағы Қазақ халқының ауыр жағдайы, патшалық үкіметтің жазалау саясаты сипатталды. Сонымен қатар, қазақ зиялыларының ағартушылық қызметтері мен тәуелсіздік алу жолындағы күресі көрсетілді. Нәтижесінде, жеңіліспен аяқталған бұл күрестің тарихи-әлеуметтік маңызы ұсынылды, оның прогрессивті қырлары баяндалды.</div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> Ресей, патшалық үкімет, отарлау, күрес, қазақ зиялылары, Қарқаралы, абақты,
ұлт-азаттық қозғалыс, абақты, губерния, тәуелсіздік.<br /></div>
Қ.Д. Раисов¹<a href="https://orcid.org/%200000-0002-9971-6708">ID</a>, Қ.Қ. Жылқышыбаева¹*<a href="https://orcid.org/%200000-0001-7925-9557">ID</a>. <div><br /><div>¹Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті, Қазақстан, Алматы </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>E-mail: kazbek_ raysov@mail.ru (Раисов), karluwa1970@gmail.com (Жылқышыбаева) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Мақалада бүкіл әлемдік өркениетте ерекше өзіндік орны бар әл-Фарабидің антропологиялық және гуманистік дүниетанымының мәнін, маңызын, ерекшелігін және оның қазақ философиясындағы толық адам ілімінің дамуына ықпалын анықтаудың ең маңызды мәселелері қарастырылады. Әсіресе, философия ғылымының өткені мен бүгіні арасындағы философиялық көзқарастардың сабақтастығын қалпына келтіруге ерекше мән беріледі. әл-Фараби ілімінің мұсылмандық философия мен қазақ философиясы арасындағы үйлесімдікті іске асыратын дара жол екендігі, рухани кемелденуіміздің қайнар көзі болғандығы және ұлттық тарихи санамызды дамытудың негізгі тетігі екендігі сипатталады.
Мақалада әл-Фарабидің «Бақытқа жету жолында», «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары», Жүсіп Баласағұнның «Құтадғу білік», Ахмет Яссауидің «Диуани хикмет», Асан қайғының «Жерұйығы», Абайдың шығармалары мен өлеңдері қолданылады. Олардың көзқарастары мен дүниетанымдары арасындағы тарихи сабақтастық пен рухани үндестік пайымдалып, қорытынды тұжырымдар жасалады.</div></div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> Қазақ философиясы, мұсылмандық философия, әл-Фарабидің дүниетанымы,
рухани құндылықтар, тарихи сабақтастық, үндестік, толық адам ілімі, антропологиялық және
гуманистік көзқарастар.<br /></div>
Ә.Т. Сүлейменова¹*<a href="https://orcid.org/0000-0002-9782-4553">ID</a> <div>¹С. Нұрмағамбетов атындағы Құрлық әскерлері Әскери институты, Қазақстан, Алматы </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>Е-mail: suleimenova1972@mail.ru (Сүлейменова)</div><div><div style="text-align:justify;"><p><b>Аңдатпа. </b>Мақалаға ҚР Президентінің Архивіне
сақтауға алынған Кеңес Одағының Батыры, Халық Қаһарманы, С.Қ. Нұрмағамбетовтың өмірі мен
қоғамдық-саяси қызметіне қатысты деректер енгізілді. Оның өз қолымен Архивке
өткізген жеке қорының құрамындағы құжаттар да мақала арқауына айналды. С.Қ.
Нұрмағамбетовтың жеке қорының құжаттары ҚР Ұлттық архив қорының ажырамас бір
бөлігі ретінде Қазақстан тарихының елеулі бір бетіне айналуда. Қазақстан КП
Орталық Комитетінің, ҚР Президентінің қорларында сақталған дереккөздерде Халық
Қаһарманының өмірбаяндық, қызметтік сипаттары айқындалады. С.Қожахметұлының
балалық шағы, Кеңестік әскердің құрамында Ұлы Отан соғысына қатысуы, Орта Азия
Әскери округінің қолбасшылығында қызмет атқаруы, Тәуелсіз Қазақстанның дербес
әскерін құру жолындағы ерен еңбегі туралы архив деректері мен мемуарлық
әдебиеттер негізінде баяндалды. Мақалаға енгізілген құжаттардың басым бөлігі
ғылыми айналымға тұңғыш рет енгізіліп отыр.</p></div></div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> жеке архив қоры, ҚР Президентінің Архиві, жеке тектік құжаттар, Тұңғыш
Қорғаныс министрі, Сағадат Нұрмағамбетов, Халық Қаһарманы, өмірбаян.<br /></div>
