Қ.Қ. Жылқышыбаева¹<a href="https://orcid.org/%200000-0001-7925-9557">ID</a>, А.Т. Жағыпар¹*<a href="https://orcid.org/%200000-0002-0490-8265">ID </a><div>¹Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті, Қазақстан, Алматы қ. </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>E-mail: karluwa1970@gmail.com (Жылқышыбаева), zhagypar.aigerim@mail.ru (Жағыпар)  </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Ел тарихының қай кезеңінде болмасын қазақ әйелінің отбасының ұйытқысы болуымен қатар қоғамдағы алатын орыны да ерекше болды. Тіпті, отбасының ошағын сөндірмей, балаларын дүниеге әкеліп, өсіріп, қоғамның тірегі болатын азаматтарды тәрбиелеудің өзі әйелдердің мемлекеттегі орынын, маңызын көрсетеді. Бесік тербеткен ана мен биліктегі нәзік жандылардың басты бағыты Қазақ мемлекетінің қарқынды дамуы, қазақ қоғамына бәсекеге қабілетті ұрпақты тәрбиелеу. Шынында да, туған тарихымыздың өткеніне үңілсек, ұлы даладан шыққан сақтың батыр қыздары Томирис және Зарина, ақылымен бір рулы елге ана болған Домалақ ана, жоңғар шапқыншылығы тұсындағы ұлы қолбасшысы Қабанбай батырдың жары Гауһар, кешегі Кенесарының қарындасы Бопай, Шоқанның әжесі Айғаным ханым, Екінші дүниежүзілік соғыста шығыстың қос шынары атанған Мәншүк пен Әлиялардың ақыл-парасаттары, ерліктері ел есінде қалды. Қазақстан тәуелсіздігінің қалыптасуында қазақ аналары мен қыздарының ұлт алдында жасаған еңбегін, тағлымын, ерлігі мен мұрасын зерделеу, тарих ғылымы мен білімі, мәдениеті мен рухани дамуы үшін аса маңызды мәселе. Сондықтан мақаламыз осы өзекті мәселелердің біріне арналған. Мақаламызда қазақ қоғамындағы әйелдердің әлеуметтік және саяси рөлі тарихи деректер мен архив құжаттарына негізделе отырып талданады және үш кезеңге бөліп қарастырылады. </div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> ана, қазақ әйелі, отбасы, тарих, ғылым, білім, кеңестік идеология, әлеуметтік, саяси, ұлттық құндылықтар. </div>

З.К. Сураганова¹<a href="https://orsig.org/0000-0001-9893-6461">ID</a>, К.К. Сарсембина²*<a href="https://orsig.org/0000-0002-5571-7944">ID</a><div>¹«Бозоқ» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы, Қазақстан, Нұр-Сұлтан </div><div>²Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Қазақстан, Нұр-Сұлтан  </div><div>*Автор-корреспондент  </div><div>E-mail: suraganova_zk@mail.ru (Сураганова), kuralai_sk@mail.ru (Сарсембина)  </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Мақалада XIII-XVII ғғ. қытай, армян, Орта Азиялық авторлардың тарихи жазба деректері негізінде Орталық Азия халықтарының мәдениетіндегі құрбандық шалу және әскери ғұрыптарында жүздеген жылдар бойы басты рәсімдік атрибут рөлін сақтаған қымыздың мәні көрсетілген. Туға қарата қымыз бүрку, сонымен қатар аспан, жарық бағытына, тауға құрбандық ретінде қымыз бүрку рәсімдерінің тарихта болғандығы белгілі. Қымыз әрбір шаңырақта қана емес, сондай-ақ ұлы дала империяларының мерекелері мен мемлекетік қабылдауларында да құрметті әрі қадірлі сусын болып саналды. Бұл сусын мерекенің басты дәм сыйы болды. Оны бөлу тәртібі Шыңғыс хан империясы иерархиясын семантикалық түрде белгіледі. Этнографиялық деректер қазақ халқында қымызға қатысты ғұрыптардың негізгі мәнін жоймай келе жатырғандығын көрсетеді. ХХ ғасырда қазақ даласында қымыздың құрметті, мәртебелі сипаты айқын көрініс беріп, қымызбен сыйлаудың рәсімдік, салт-дәстүрлік мәні жойылмады. </div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер:</b> есте қаларлық мәдениет, есте қалдыру орындары, қымыз рәсімдері, ғұрыптары, қазақтар. </div>

А.Ш. Ма‎ха‎е‎ва‎¹*<a href="https://orcid.org/0000-0001-7169-5020">ID</a>, Г.О. Ча‎ргы‎но‎ва²<a href="https://orcid.org/%200000-0003-4201-784X">ID</a>.<div>¹Аба‎й а‎ты‎нда‎ғы‎ Қа‎за‎қ ұлтты‎қ пе‎да‎го‎ги‎ка‎лы‎қ уни‎ве‎рси‎те‎ті‎. Қа‎за‎қста‎н, Алма‎ты‎ қ. </div><div>²Қа‎за‎қ ұлтты‎қ қы‎зда‎р пе‎да‎го‎ги‎ка‎лы‎қ уни‎ве‎рси‎те‎ті‎. Қа‎за‎қста‎н, Алма‎ты‎ қ. </div><div>*Автор-корреспондент </div><div>Е-mail: a‎it965‎@ma‎il.ru (Ма‎ха‎е‎ва), cha‎rgyno‎va‎.gulza‎da‎@gma‎il.co‎m (Ча‎ргы‎но‎ва) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аңда‎тпа‎.</b> Ке‎з ке‎лге‎н ха‎лы‎қты‎ң та‎ри‎хы‎ көрші‎ е‎лде‎рді‎ң та‎ри‎хы‎ме‎н өза‎ра‎ ба‎йла‎ны‎сты‎ бо‎лы‎п ке‎ле‎ді‎. Ота‎нды‎қ та‎ри‎хна‎ма‎да‎ да‎ түркі‎ ха‎лы‎қта‎ры‎ны‎ң өза‎ра‎ ба‎йла‎ны‎сы‎ та‎ри‎хы‎ ма‎ңы‎зды‎ о‎ры‎н а‎ла‎ды‎. Қа‎за‎қ ха‎лқы‎ та‎ри‎хи‎ да‎му үрді‎сі‎нде‎ Орта‎лы‎қ Ази‎яда‎ғы‎ туы‎ста‎с түркі‎ ха‎лы‎қта‎ры‎ме‎н үне‎мі‎ этно‎са‎яси‎ ба‎йла‎ны‎ста‎ бо‎лы‎п ке‎лді‎. ХІХ ға‎сы‎рды‎ң е‎кі‎нші‎ жа‎рты‎сы‎ ме‎н ХХ ға‎сы‎рды‎ң ба‎с ке‎зі‎ Орта‎лы‎қ Ази‎яда‎ғы‎ түркі‎ ха‎лы‎қта‎ры‎ны‎ң этно‎са‎яси‎ қа‎ры‎м-қа‎ты‎на‎ста‎ры‎ та‎ри‎хы‎нда‎ күрде‎лі‎ ке‎зе‎ңді‎ құра‎ды‎. Ма‎қа‎ла‎да‎ түркі‎ ті‎лде‎с ха‎лы‎қта‎рды‎ң өза‎ра‎ ба‎йла‎ны‎сы‎ та‎ри‎хы‎н зе‎ртте‎уге‎ қа‎ты‎сты‎ жа‎ңа‎ те‎о‎ри‎ялы‎қ-ко‎нце‎птуа‎лды‎қ ұста‎ны‎мда‎р: фо‎рма‎ци‎ялы‎қ, өрке‎ни‎е‎тті‎лі‎к және‎ ба‎сқа‎ ұста‎ны‎мда‎р, со‎нда‎й-а‎қ көзқа‎ра‎ста‎р ме‎н тұжы‎ры‎мда‎р қа‎ра‎сты‎ры‎ла‎ды‎. Бі‎зді‎ң зе‎ртте‎уле‎рі‎мі‎зді‎ң нәти‎же‎ле‎рі‎ түркі‎ ха‎лы‎қта‎ры‎ны‎ң өза‎ра‎ ба‎йла‎ны‎ста‎ры‎ та‎ри‎хы‎н зе‎ртте‎уді‎ң көпқы‎рлы‎лы‎ғы‎н, үзді‎ксі‎зді‎гі‎н, те‎ре‎ңді‎гі‎н көрсе‎те‎ді‎. </div><div style="text-align:justify;"><b>Түйі‎н сөзде‎р: </b>түркі‎ ха‎лы‎қта‎ры‎, өза‎ра‎ ба‎йла‎ны‎ста‎р, та‎ри‎хна‎ма‎, те‎о‎ри‎ялы‎қ-ме‎то‎до‎ло‎ги‎ялы‎қ а‎ста‎рла‎р, Орта‎лы‎қ Ази‎я. </div>

Р.Х. Муртазаева¹*<a href="https://orcid.org/0000-0003-1257-7854">ID</a>. <div style="text-align:justify;">¹Национальный университет Узбекистана имени М. Улугбека, Узбекистан, г. Ташкент. </div><div>*Корреспондирующий автор. </div><div>E-mail: rhmyrt@rambler.ru (Муртазаева) </div><div style="text-align:justify;"><b>Аннотация.</b> В статье на конкретных фактах и статистическом материале показана подготовка женщин-лидеров в Узбекистане. Раскрыты недостатки и проблемы в данном вопросе, который носит общемировой характер. Автор статьи считает, что высшие учебные заведения являются местом выявления и подготовки лидеров среди девушек начиная со студенческих лет. Кроме того, в статье уделено внимание такому важному вопросу, являющемуся также глобальной проблемой, как лидеры-женщины из числа ученых. В статье подчеркивается, что новые подходы, механизмы в подготовке лидеров-женщин являются неотъемлемым элементом достижения целей и задач устойчивого развития узбекистанского общества. В статье рассматривается собственный путь осуществления карьерного роста женщин, в том числе женщин-ученых. Политика государства в данном направлении строится, прежде всего, исходя из менталитета узбекского народа, его традиций и обычаев. Также приводится точное количество женщин, активно трудящихся в различных отраслях экономики, в сфере управления и производства.</div><div style="text-align:justify;"><b>Ключевые слова:</b> подготовка лидеров, женщины, узбекистанское общество, механизм. </div>

С.А. Асанова¹*<a href="https://orcid.org/0000-0002-7077-2298">ID</a>, А.Т. Капаева¹<a href="https://orcid.org/0000-0002-1198-0185">ID  </a><div>¹Институт истории и этнологии имени Ч.Ч. Валиханова, Казахстан, Алматы  </div><div>*Корреспондирующий автор  </div><div>E-mail:saltasanova@gmail.com(Асанова), kapaeva.59@mail.ru(Капаева)</div><div style="text-align:justify;"><b>Аннотация.</b> Современный этап развития исторической науки в Казахстане знаменуется повышенным интересом к историческому прошлому со стороны самых широких слоев населения. В этих условиях особую важность приобретает создание национальной истории, призванной формировать целостное историческое сознание, в котором органично соединяется знание о прошлом, адекватная оценка настоящего и определены основные векторы развития будущего. Данная статья написана в рамках реализации проекта: «Разработка академического издания «История Казахстана с древнейших времен до наших дней» в семи томах». Шестой том данного коллективного труда посвящен истории Казахстана советского периода. В данный момент особую научную значимость приобретает системное переосмысление противоречивой истории культурной жизни Казахстана советского периода. Цель предлагаемой статьи состоит в проведении анализа особенностей развития казахской культуры в условиях советского строя. Это был трудный путь потерь и приобретений. В указанный период стояла реальная угроза нарушения преемственности казахской и национальной идентичности. </div><div><b>Ключевые слова:</b> модернизация, культура, трансформация, ассимиляция, идеологический контроль, культурная политика. </div>