Отан тарихы. Зерттеудің жаңа әдістері

Мақалада қазақ тарихы ғылымындағы орны ерекше тұлға, белгілі ғалым, тарихшы М.Қ. Қозыбаевтың тарих ғылымына қосқан ерен еңбегі жайында жазылған. Тарихшының ұлт-азаттық қозғалысты зерттеудегі өзіндік жаңашылдығы, тарихымыздағы ұлт-азаттық қозғалыстарды жеті кезеңге бөліп қарастыруы және «ұлт-азаттық көретілістің», «ұлт-азаттық қозғалыстың» бір бөлігі екендігін анықтап, осы тақырып бойынша қалам тартқан кейінгі тарихшыларға методологиялық, терминологиялық бағыт-бағдар беріп, ұлт тарихы үшін аянбай еңбек еткендігі жазылған.

Мақалада ХХ ғасырдың өзекті мәселелерінің бірі – жерге қатысты Қазақстан Халық Комиссарлар Кеңесінің төрағасы Н. Нұрмақовтың принциптік көзқарастары келтірілген. Қазақ өлкесіне қоныс аударушылардың ағылып, Қазақстанның шұрайлы жерлерін басып алып орналасуына орай саяси қайраткердің көзқарасы берілген. Н. Нұрмақовтың бастамасымен қабылданған қаулы негізінде келімсектер мен қазақтардың арасында жерді пайдаланудағы орын алған қайшылықтарды шешу шаралары белгіленгені туралы және бұл шаруаны жүзеге асыру Жер ісі Халық комиссариатына жүктелгені жайлы айқын қарастырылған. Қазақ бетке ұстар белгілі саяси қайраткерлердің бұл мәселеге қатысты ауызбіршілігі жоқтығы көрсетілген. Көп назар съездің ұйымдастырылуына, жаңа органдардың құрылуына аударылған. Голощекиннің саяси науқаны аясында ұлтшыл азаматтардың ұстанымдары келтірілген. Н. Нұрмақов, жер мәселесі, съезд, Голощекин, қазақтардың отырықшылануы, қоныс аударушылар, қазақ өлкесі.

Экологические последствия добычи каменного угля и его преобразования привлекли внимание общественности и исследователей во второй половине ХХ века и сейчас не утратили своей актуальности. Загрязнение атмосферного воздуха, водных ресурсов, почв, многочисленные отвалы – все это стало другой, обратной стороной индустриализации и модернизации экономики. Некоторые аспекты истории промышленности в Советском Союзе рассмотрены нами через призму экологических отношений и экологической безопасности. В данной статье осуществлен анализ природоохранной деятельности в сфере промышленности на примере Экибастузского топливно-энергетического комплекса. Были выявлены и описаны основные формы и меры, применяемые в охране окружающей среды. Сделан вывод, что использование отраслевого подхода в планировании и финансировании природоохранной деятельности сдерживало решение экологических проблем.

With the seizure of power by the Bolsheviks in October 1917, a new stage of cultural change began in Russia and on its outskirts. In the article, the author tells about the measures of the Soviet power to improve the system of enlightenment and education, the training of teachers, the opening of the first universities of Kazakhstan in the first years of the existence of Soviet power.Based on the research of Kazakhstan historians, the essence of the creation and development of the new education system, innovations in the cultural sphere, designed to become the pillar of the new government in educating and re-educating the Soviet people, is revealed.The position of the Kazakh intelligentsia to address the issue of the cultural development of the Kazakh people is reviewed, numerical data are presented and a table is drawn up concerning the organization of the educational process and the opening of the first universities in the country. Keywords: Soviet power, Kazakh intelligentsia, socialist state, innovations, education, cultural revolution, higher education institutions.