A.M. Dyab al-Noimat¹<a href="https://orcid.org/0000-0002-6017-6214">ID</a>, M.A. Sultan Alafreet²<a href="https://orcid.org/0000-0002-5766-7725">ID</a>, Zh. Zhengis³*<a href="https://orcid.org/0000-0001-7556-6939">ID</a> <div> ¹University of Jordan. Amman (Jordan) <br /></div><div> ²University of Al Ain (UAE) </div><div> ³*Ch.Ch. Valikhanov Institute of History and Ethnology, Kazakhstan, Almaty </div><div> *Corresponding author </div><div> E-mail: alafreet5@hotmail.com (Dyab al-Noimat),mubaraka_2008@yahoo.com (Sultan Alafreet), zhozhengis@gmail.com (Zhengis) </div><div style="text-align:justify;"> <b>Abstract.</b> In this article, the authors consider energy as a political force. In their article, the researchers note that from a political, economic and environmental point of view, energy security is one of the most important problems facing all countries of the world. In the study, the authors argue that in recent years, the United States, in turn, has experienced skyrocketing energy prices and geopolitical competition from Russia for energy resources, including energy security, resulting in a conflict of interest. In this case, the article clearly shows that energy security is becoming a serious problem in the world due to the rapid growth in demand for natural fuels. In fact, Central Asia and the Caucasus are the regions where the geopolitics and competition between the United States and Russia are most influenced by their vast energy resources and strategic position. The authors conclude that Central Asia and the Caucasus are of particular interest to the United States and Russia, while Central Asia and the Caucasus is one of the best options for Russia, China, and the United States. </div><div style="text-align:justify;"><b>Key words:</b> Energy, United States, Russia, Central Asia, the Caucasus, Competition. </div>

С.А. Асанова¹*<a href="https://orcid.org/0000-0002-7077-2298">ID</a><p>¹Институт истории и этнологии имени Ч.Ч. Валиханова, Казахстан, Алматы</p> <p></p> <p>^*Корреспондирующий автор</p> <p>E-mail:saltasanova@gmail.com (Асанова)</p> <p></p> <div style="text-align:justify;"><b>Аннотация. </b>В статье автор ставит своей целью определение круга проблем, представляющих интерес для изучения истории голода 1920-х годов в Казахстане. Среди них автор выделяет такие проблемы, как роль и значение международной помощи в деле борьбы с голодом на территории Казахстана. В статье освещаются основные направления работы иностранных организаций. Специальное внимание уделено формированию системы социального распределения и нарушение принципа социальной справедливость в реальной практике внутренней политики советской власти. Автором выдвигается положение о наличии противоречия между провозглашенными лозунгами советской власти и реальной социальной политикой большевиков. В контексте цели данной статьи акцентируется внимание на необходимости теоретического осмысления последствий голода для этнокультурного кода казахского народа. </div><div style="text-align:justify;"><b>Ключевые слова</b>: советская власть, большевики, система распределения, общество, политика, социальная справедливость, политические лозунги. социализм, коммунисты, дефицит продуктов, голод.<br /></div>

С.-Х. А. Жүсіп¹<a href="https://orcid.org/%200000-0002-4090-3963">ID</a>, Х.Б. Маслов¹*<a href="https://orcid.org/%200000-0003-2027-0078">ID</a><div><div>1 Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева. Казахстан, Нур-Султан </div><div>*Корреспондирующий автор </div><div>E-mail: prahacz2002@gmail.com (Жусип), halel_86@mail.ru (Маслов)</div><div style="text-align:justify;"> <b>Аннотация.</b> В официальных исторических исследованиях вплоть до периода независимости Казахстана указ царя Российской империи «О реквизиции инородцев на тыловые работы» от 25 июня 1916 года рассматривался однобоко, лишь как причина восстания казахского народа против российского колониализма, само восстание получило спорную, но вполне соответствующую марксистко-ленинской идеологии и пропаганде трактовку как «национально-освободительное». І-я мировая война, её влияние на события в Казахских степях, участие казахов в этой войне так и не стали предметом исследований. Между тем, материалы из отечественных и ряда зарубежных архивов свидетельствуют об участии сотни тысяч казахов в І-й мировой войне. После свержения царизма в феврале 1917 года, Временное правительство России в апреле прекратило мобилизацию казахов на тыловые работы и приступило к их эвакуации на родину. Последний казах был эвакуирован в августе 1917 года.</div><div style="text-align:justify;"><b>Ключевые слова: </b>первая мировая война, указ от 25 июня, казахи-инородцы, реквизиция, адская работа, окоп, блиндажи, неведомые болезни, недоедание, голод, февральская революция, автономия Алаш, Алаш Орда, войско «Алаш».<br /></div></div>

Ә.Қ. Бәкір¹<a href="https://orcid.org/0000-0002-6304-4022">ID</a>, С.Т. Тайман¹*<a href="https://orcid.org/0000-0002-0547-9837">ID</a>, С.Т. Жарбулова¹<a href="https://orcid.org/0000-0001-6485-5452">ID</a><div>¹Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті, Қазақстан, Қызылорда </div><div> *Автор-корреспондент </div><div>E-mail: abdizhalel_bakir1939@mail.ru (Бәкір), st-1968@mail.ru (Тайман), zharbul@mail.ru (Жарбулова) </div><div><div style="text-align:justify;"><b>Аңдатпа.</b> Мақалада Мұстафа Шоқайдың саяси қайраткер ретінде қалыптасуындағы Алаш ұлт-азаттық қозғалысының жетекшісі Әлихан Бөкейханның тәлімгерлік рөлі қарастырылған. Алаштың болашақ екі алыбының өмірі мен саяси қызметінде ұқсас жайлар да аз емес. Мұстафа Шоқай Торғай датқаның немересі, Шоқай би-болыстың перзенті, Әлихан Бөкейхан Шыңғыс ханның үлкен ұлы Жошыдан тарайтын төре тұқымы. Екеуі де сол кездегі молда оқуына қанағаттанбай, үш кластық мектептерде оқып, кейін бірі Ташкенттегі гимназияны тауысса, екіншісі Қарқаралы уезіндегі техникалық училищені бітіреді. Екі қайраткер де саналы бар өмірін, ақыл-парасатын, қажыр-қайратын ұлт тәуелсіздігі жолында күреске арнады. Екеуі де саяси күресте қатар жүріп, бірін-бірі қастерледі, олардың есімдері, қалдырған мұралары бүгінде тарихта өлшеусіз орны бар құндылықтар болып есептеледі. </div></div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер: </b>Бөкейхан, Шоқай, Ташкент, Петербург, Түркістан, Алаш, азаттық қозғалыс, автономия, эмиграция. <br /></div>

О.Х. Мұхатова¹*<a href="https://orcid.org/0000-0002-8613-7248">ID</a><div><p>¹Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты, Қазақстан, Алматы </p> <p>^*Автор-корреспондент</p> <p>Е-mail: <a href="mailto:Orazgul7@rambler.ru">Orazgul7@rambler.ru</a> (Мұхатова)</p> <p></p> <div style="text-align:justify;"><b style="font-weight:bold;">Аңдатпа</b><b style="font-weight:bold;">. </b>Мақалада белгілі ғалым түркітанушы, теолог, жазушы, аудармашы, этнограф Халифа Алтайдың өмірі мен қызметі баяндалады. Алматы қаласы мемлекеттік архивінде сақтаулы жеке 284-қор құжаттары бойынша Халифа Ғақыпұлының дүниеге келуі, өскен ортасы, ата-анасы, білім алуы талданады. Кеңес өкіметінің озбыр саясатынан жан сақтау мақсатында Қытайға бет түзеген қазақтар, соның ішінде Халифаның отбасы туралы айтылады. Халифаның Үндістанға көшкен қазақтардың қасіреті туралы жазғандары көрсетіледі. Х. Алтайдың анасымен Үндістан, Пәкістан жерлерінде 12 жыл тұруы, одан әрі Түркияға қоныс аударуы архив құжаттары негізінде сипатталады. Түркиядағы кәсібі, ата жұрттан ауғаннан кейінгі басынан өткендерін, көріп-білгендерін қағазға түсіріп, кітап жазуы, діни кітаптарды қазақ тіліне аударуы баян етіледі. Жеті тілді жетік меңгерген, үш рет Меккеге барған, ірі діни орталықтармен байланысын күшейткен абыздың ірі қоғам қайраткері дәрежесіне көтерілуі, ислам діні білгірлерінің бірі атануы, Құран кәрімді тұңғыш рет қазақ тіліне аударуы тарихи деректер бойынша көрсетіледі. Х. Алтайдың туған жеріне оралуы, Елбасының қабылдауында болуы, Қазақстан Республикасының азаматы атануы, отбасы, елдегі тұрмыс-тіршілігі сипатталады. Ғалымның жариялаған еңбектері, естеліктері талданады.</div></div><div style="text-align:justify;"><b>Түйін сөздер: </b>жеке архив қоры,Халифа Алтай,өмірбаян, қоныс аудару, Үндістан, Пәкістан, Түркия, туған ел, Құран-кәрім, естелік, рухани өмір.<br /></div>