Междисциплинарные исследования

Мақалада тарихи қосалқы пәннің бір тарауы ретінде фалеристика ғылымының зерттеу объектісі қарастырылған. Марапат жүйелерін зерттеуде фалеристика тарихи деректерге сүйенетіндігі айтылған. Сонымен қатар, олардың ішінен бірнеше негізгі топтарын бөліп көрсетуге болады; марапат белгілері (орден ,медаль және т.б); марапат құжаттары (марапат актісі, әртүрлі жазба деректерден алынған марапат белгісі туралы статистикалық мәліметтер); фоноқұжаттар; көркемдік деректер-живописьтік және кескіндемелік жұмыстар, кино, фото, фоно құжаттар.

Цель исследования – анализкартографических документов, выполненных Ч.Ч. Валихановым. Исследование посвящено 180-летию со дня рождения Ч.Ч. Валиханова. Оно уникально с точки зрения конкретного исторического поиска, картографического наследия выдающегося сына казахского народа – Чокана Валиханова. Картографические документы являются ценным источником для изучения истории Казахстана, а также для воспитания у подрастающего поколения стремления к знаниям, творчеству и научному поиску. Картографические материалы Ч.Ч. Валиханова необходимы исследователям для систематизации знаний, создания теорий и развития представлений о динамике исторического процесса нового времени в Казахстане. Также позволят глубже познать научную гениальность творческой многогранной личности, а через неё исследовать историю казахского народа. Такой источник является особо ценным в связи с тем, что он основан на самых точных исторических и статистических данных.

Түйіндеме. Мақалада қазақ даласын мекен еткен байырғы көшпелi халықтарда қару-жарақ түрлерi мен типтерiнiң қалыптасу тарихына және олардың әртүрлі дистанцияда қолданылатындығы қамтылған. Қазақ халқы қару-жарақты қадірлеп, әдетте оларға қылышты, найзаны, садақты, сауытты, шоқпарды жатқызған. Қазақ жоңғар қақтығысы кезінде, қазақ хандары мен сұлтандар,билер мен батырлар Мәртөбе мен Күлтөбенің басына жиналып кеңес құрған. Сол кеңеске келген жауыңгердің бірде-бірі жиналысқа қарусыз келмеген. Қарусыз келген жауыңгерге орын берілмеген және ол сайлауда дауыс бере алмаған. Тынымсыз соғыстар, қазақ даласын жаулап алу мақсатында жүргізілген шапқыншылықтардан қорғану мақсатындағы күрес қазақ тайпаларының бойында жауынгерлік, батырлық дәстүрді қалыптастырды. Хандар мен сұлтандардың өзі сыртқы саяси мәселелерді шешкенде белгілі батырлардың әскери және саяси қолдауына сүйенді. Ханның күштілігі мен беделі оны қолдаушы батырлардың тектілігі мен саны арқылы да танылды. Ханның өзі кейде жорықтардан қалып, батырларды жасақтарымен бірге аттандырып отырған. Түйін сөздер: қазақтың қару-жарақтары, қару –жарақ, садақ пен жебе, отарлау саясаты, тарихи мұра тарихи ескерткіш, сәулетші

В статье предпринята попытка осветить положение Казахстана в период соперничества России и Великобритании за установление влияния в степном регионе. Рассмотрены теоретические концепции, планы двух государств по колонизации Средней Азии и Казахстана.

Ұлттық тағамдардың ішінде ежелгі және көпшілікке ортақ тағамның бірі ақ, яғни сүт тағамдарына жан-жақты тоқталған. Сүт тағамдарын этнографиялық тұрғыда зерттеудің ғылым үшін де, күнделікті өмір мүддесі үшін де зор маңызы бар. Этнография ғылымының қазіргі табыстары тағам түрлері мен этнографияғы тағамдану тарихын зерттеушілерге аса құнды деректер беріп отыр. Тәуелсіздік алған Қазақстанда өтпелі нарықтық қатынастардың ауыр кезеңін бастан кешірген ұлттық тағамдардың жағдайы тарихи-этнографиялық және этносоциологиялық зерттеулерді қажет етеді. Қазақстанның болашақта тұрақты дамуы үшін өз ұлттық құндылықтарын көбірек дәріптеу қажет.

Статья посвящена к некоторым вопросам изучения архитектурного памятника Абат Байтак в Западном Казахстане. Мавзолей Абат Байтак вместе с одноименной некрополю представляют собой уникальный комплекс народного зодчества в данном регионе. Несмотря на детальные исследования последних лет некоторые вопросы по происхождению мавзолея все еще остаются открытыми. Поздние каменные стелы некрополя наряду с главным сооружением составляют прекрасный ансамбль памятников в комплексе. Вопросы их изучения и идентификации также являются актуальными.