Электронный журнал «edu.e-history.kz» № 3(11), 2017

Данная работа посвящена новым находкам оригинальных металлических предметов поясной гарнитуры и сбруйных наборов периода раннего средневековья, происходящих из зоны полупустыни Западного Казахстана. Дается краткий обзор природно-географических условий региона происхождения находок, как главного условия распространения различных памятников. Подчеркивается аридность зоны и, соответственно, распространенность памятников кочевого круга. Поиск аналогий приводит к памятникам с древневенгерскими чертами, большей частью сосредоточенных в Башкирии, Западной Сибири. Однако, из обнаружение в глубинной части Западного Казахстана не противоречит общей канве исторических событий, подтверждая многогранность этнических событий и отрывочные письменные сведения. Проблема спорадического проникновения отдельных лесных угорских групп далеко в степь является на сегодняшний день малоизученным и перспективным направлением, что ранее рассматривалось автором. Так же, как и богатый на памятники этого периода бассейн среднего течения реки Уил.

Статья посвящена истории казахско-индийских взаимоотношений в период XVI-XVIII вв. Автор, основываясь на письменных исторических источниках («Михман-наме-йи Бухара», «Тарих-и Кипчаки», архивные материалы, эпистолярные памятники), приходит к выводу о существовании казахско-индийских взаимоотношений в указанный исторический период. Эти взаимоотношения носили разнообразный характер; в некоторые периоды истории правители и жители Казахского ханства и средневековой Индии находились во враждебных отношениях, в другие периоды заметно их стремления к установлению дружественных контактов. По мнению автора, данная тема достаточно перспективна для исследования и необходимо продолжить ее разработку. Для этого требуется введение в научный оборот новых исторических источников, прежде всего, восточных трудов, хранящихся в первую очередь в рукописных фондах Индии и Великобритании, а также тщательный критический анализ ранее известных материалов. Ключевые слова: Казахское ханство, Индия, источники, «Михман-наме-йи Бухара», «Тарих-и Кипчаки», архивные материалы, эпистолярные памятники, Турсун-хан, Жангир-хан, Тауке-хан.

В истории Великой Отечественной войны большое место занимает оборона Ленинграда. Значительную роль в обороне Ленинграда cыграли казахстанцы. Одним из районов, где казахстанцы массово проявили свой героизм, является Мгинско-Синявинский выступ. В данном районе сражались 310-я стрелковая дивизия, сформированная в Акмолинске, и 314-я стрелковая дивизия, сформированная в Петропавловске. Акмолинцы приняли участие в битве за вышеназванный рубеж в сентябре-октябре, тем самым отвлекая части Вермахта от штурма самого города Ленинграда. Дивизия, сформированная в Петропавловске была переброшена из района Свири на Мгинско-Синявинский выступ в сентябре 1942 года, и приняла участие в завершающем этапе 3-й Синявинской наступательной операции, которая закончилась неудачно для Красной Армии. Несмотря на высокие потери, дивизия выполнила все задачи, которые были поставлены перед ней высшим командованием Красной Армии. Вклад казахстанцев в оборону Ленинграда и, в частности, в сражение на Мгинско-Синявинском выступе был высоко оценен командованием Красной Армии ( были вручены правительственные награды). Но главное, что было сделано: казахстанцы совместно с другими частями Красной Армии разгромили группу армий «Север», освободив город от блокады.

Мақалада әлем қазақтарының 1992 жылы Алматыда басын қосқан тұңғыш Құрылтайдың шақырылуының тарихи маңызы қарастырылған. Тұңғыш Құрылтайға 33 мемлекеттен келген делегаттар қатысып, Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының құрылуын құптады. Елбасы және шетелдерден келген делегаттардың қатысуымен бес Құрылтай өтті. Дүниежүзілік Құрылтайлары шетелдегі қазақ диаспорасының шоғырландыруда қуатты серпін беріп, алыс және жақын шет елдерде қазақ мәдени орталықтары құрылып, онда Кіші құрылтайлары өткізуге ықпал етті. Мақалада Дүниежүзі қазақтарының басын қосқан Құрылтайлардың шақырылуының тарихи маңызы мен Қауымдастық жұмысына ерекше мән берілген.

Мақалада қазақтың аспан әлеміне байланысты түсініктері мен ғұрыптары жөнінде баяндалады. Аспан әлеміндегі күн, ай, жұлдыз сияқты аспан денелерінің қазақ тарихының ежелгі дәуірінен тартып олардың түсінігі, сенімінде алатын орны, рөлі жайында зерттеушілер және ғалымдардың пікірі мен қазақ фольклорындағы деректер салыстырыла баяндалады.

Кеңес Одағы тараған соң Қазақстан Республикасы сырт мемлекеттермен әр түрлі салаларда байланыстар орнатты. Соның ішінде Қазақстан Түркиямен кеңестік кезеңде үзіліп қалған мәдени саладағы байланыстарды жаңартуға көшті. Қазақ халқы түрік халқымен тарихы мен мәдениеті тамырлас болғандықтан, уақыттың өзі бұл саланың қайта жаңғыру қажеттігін көрсетіп берді. Сондықтан, екі мемлекет екі халық арасындағы ескірген мәдени қатынастарды қайта жаңғыртуға баса назар аударды. Мақала, Қазақстан Республикасының тәуелсіздік жылдарында қазақ-түрік халықтары арасында мәдени байланыстардың жаңаруын көрсетуге арналады. Екі халық үшін ортақ болған рухани мәдениетті жаңғыртуға арналған іс-шаралар мен атқарылған жұмыстарға және олардың нәтижелеріне ғылыми талдау жасау мақаланың негізгі міндеті болып саналады. Сонымен қатар, екі халықты жақындастырудың басты құралы болып табылатын мәдени байланыстардың жаңадан орнауы мен осы саладағы процестердің жүзеге асырылуы туралы тұжырымдар жасалады.