Макро- и Микроистория

In the early 21st century the strategic course of development of the Republic of Kazakhstan turns to rapid modernization which aims at placing Kazakhstan amongst 30 more developed countries of the world. The industrial and innovative development, social modernization, active urbanization and gender based undertakings become indisputable and currently important determining factors of the state. Demographically Kazakhstan is distinguished by the fact that rapid modernization resulted in the interaction and combination of different, sometimes completely opposite, trends which were formed under the influence of different options of reproductive behavior of population in regions. In order to identify these differences the article, based on demographic zoning, highlights regions (clusters) by their birth and mortality rates. General characteristics is provided as well. The article specifies the most important factors which influenced the regional differences in birth and mortality rates (including infant mortality rate). Reproduction of the population was studied as a set and a result of interaction of two components of its processes - birth and mortality. At the same time the focus was put on the opposite relation: birth and mortality rates are exposed to a certain influence from this result and can change in response to modified general indicators of reproduction of the population.

Выборные (выборщики) как отдельное звено в составе волостного управления Казахской степи были впервые введены после Временного Положения 1868 г. на территории Оренбургского и Западно-Сибирского генерал-губернаторств. Если в первой половине XIX века российская администрация привлекала на службу в местное управление преимущественно представителей казахской аристократии, то во второй половине XIX века уже сформировано новое поколение казахских чиновников как из «белой кости», так и из «черной кости». Волостные выборные не являются ежедневно действующими должностными лицами, но выполняют ряд важных функций для местного управления. В связи с этим, возникает ряд вопросов: можно ли причислить волостных выборных к категории чиновников местного управления? являлись ли они достаточно активным инструментом в реализации интересов различных родовых групп среди казахского населения внутри аулов и волости? В статье рассмотрены основные характеристики служебной деятельности волостных выборных, их полномочий и степень их влияния на властные функции волостного управления. Кроме того, уделено внимание характеристике социального облика волостных выборных, рассмотрено предназначение гарантированного материального (денежного) содержания за исполнение служебных обязанностей. Статья подготовлена на материалах Центрального государственного архива Республики Казахстан.

В статье на основе новых архивных документов, извлеченных из фондов Центрального госархива Казахстана рассмотрен процесс встраивания семьи Беркимбаевых в имперскую систему управления. Этот процесс отмечен получением ими должности от дистаночного начальника, волостного управителя, чиновника особых поручений при военном губернаторе. Одновременно Беркимбаевы, получив статус российских чиновников были награждены похвальными грамотами, медалями, орденами. Особенность положения этой семьи в системе управления состояла и в том, что они в за свою долголетнюю службу вошли в состав почетного гражданства и птомственное дворянства Российской империи.

В статье рассмотрены основные этапы реформирования алфавита после распада Советского Союза и задачи поставленные главой государства Н.А. Назарбаевым по переходу на латиницу в Казахстане.

Мақалада Қазақ хандығының 1727-1732 жж. аралығында жоңғар мемлекетіне қарсы жүргізген соғыстары сөз болады. Тарихтан белгілі Бұланты, Аңырақай шайқасынан бөлек, бұған дейін белгісіз болып келген Талқы соғысы, Тарбағатай жорықтары және т.б. әскери қақтығыстар қарастырылады. Сонымен қатар, алғаш рет тарихи дәлел ретінде Аңырақай шайқасына байланысты қытай деректері келтіріледі⃰. Бұл дерек бойынша Аңырақай шайқасының 1731 жылы орын алғаны, әрі бұл шайқаста қазақтар тарапынан 70 мыңдық әскер қатысқаны және бұл соғыстың басқа да бізге беймәлім тұстары сипатталады. Қазақ-жоңғар кезіне байланысты тарихи дастандарды жазба деректермен (орыс, қытай деректерімен) ұштастыра отырып қарастырып, нәтижесінде назардан тыс қалып келе жатқан 1730-1731 жылдардағы әскери іс-қимылдар кеңінен қарастырылады. Мақалада қазақ-жоңғар соғыстарына жан-жақты талдаулар жасаланып, тиісті бағалар беріледі. Бұл жылдардағы әскери белсенділік және үстемдік қазақтар тарапынан болғаны анықталады. Сонымен қатар тарихи тұлғалар сөз болып, оның ішінде Абылай ханның алғаш тарихи сахнаға шығу жылдары қарастырылады.

Бұл мақалада авторлар Қазақстан мен Еуропалық Одақтың жетекші елдері арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықты қарастырады. Еуропалық Одақ біздің республикамыздың негізгі сауда әріптесі болып табылады. Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан Германия, Ұлыбритания және Францияның сенімді және жауапты серіктесі болды. Қазақстанға шетелдік инвестициялардың 40% -дан астамы Еуропалық Одақ елдерінен келді.

В данной статье на примере находки с памятника Хантепа, приводится анализ таких терракот. Изучение коропластики Согда выявило определенные иконографические особенности, отличающие терракоты этого региона от других культурно-исторических областей Средней Азии. Образ богини-женщины-один из самых главных тем в коропластике Согда.

В статье предпринимается попытка ответа на вопрос: «Насколько в сознании молодежи ЮКО соотносятся категории, важные для формирования как гражданской, так и этнической идентичности?» В качестве источниковой базы привлекаются материалы исследования, проведенного в марте-сентябре 2016 года сотрудниками кафедры «История Казахстана» и НЦ «История и этнология» ЮКГУ им. М. Ауэзова в рамках проекта «Гражданская и этническая идентичности в сознании молодежи ЮКО», который реализуется при поддержке МОН РК.

Мақалада Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметі мен ҚР Президенті Н.Назарбаевтың айрықша еңбегінің арқасында елімізде этносаралық толеранттылық пен қоғамдық келісімнің қазақстандық үлгісі қалыптасқаны жайлы айтылады. Қазақстан халқы Ассамблеясының институционалдық құрылымы нығайып, қоғамды ұйыстырушы әлеуеті толысты, ол халық дипломатиясының маңызды күретамырына айналды. Бүгінде Ассамблея ел Президенті Төрағалық ететін Конституциялық орган болып табылады. Бұл оның ерекше мәртебесін айқындайды.

Мақалада С. Есқараевтың мемлекет қайраткері ретінде танылуы, шыңдалуы, өсуі құқық қорғау органдары жүйесінде қалыптасты. 1925 жылы Ішкі істер халқомы кейін алғашқы милиция мектебін ұйымдастырып, оны басқарғаны баяндалады. 1936 жылы С. Есқараевқа Қазақстанның дербес прокуратурасын құру жұмысы жүктеліп, оны ұйымдастыруда КСРО Прокуроры Вышинскийге, КСРО Әділет комиссары Крыленкоға материалдық және кадрлық жағынан қолдау сұрап қызметтік хаттар жазады. Қорытындысында С. Есқараевтың прокуратураны ұйымдастырудағы еңбегі жоғары бағаланып, Қазақстан үкіметі төрағасының орынбасары болады.